مهم‌ترین مراحل ترجمه کتاب در ایران

ترجمه کتاب

ترجمه تخصصی کتاب، علم را از یک زبان و فرهنگ، بیرون می‌آورد و به زبان‌ها و فرهنگ‌های دیگر منتقل می‌کند. کتاب‌ها از مهم‌ترین و ارزشمندترین همراهان انسان هستند. کشورهای مختلف، کتاب‌های مهم و ارزشمندی دارند که برای هر کسی با هر زبانی بسیار جالب است. کار یک مترجم حرفه‌ای این است که کتاب را به زیبایی زبان مبدأ ترجمه کند، تا خواندن آن برای ما لذت بخش باشد. در کشور ما نیز ترجمه کتاب جایگاه مهمی دارد.

مراحل ترجمه کتاب

قبل از شروع ترجمه کتاب نیاز است، با مراحل ترجمه تخصصی کتاب آشنا شوید و سپس متن را ترجمه نمایید. پیدا کردن شیوه‌های ترجمه کتاب به خود مترجم بستگی دارد، اما در ادامه به اصول و مراحل ترجمه کتاب اشاره می‌شود که می‌توانند مفید واقع شوند.

1. انتخاب درست کتاب

انتخاب درست یک کتاب برای ترجمه، یکی از مهم‌ ترین کارها در ترجمه کتاب است. مترجم کتاب باید قبل از شروع ترجمه، از ارزش ترجمه کتاب انتخابی اطمینان حاصل کند، تا وقتا خود را بیهوده تلف نکند. برای انتخاب درست کتاب، می توان از سایت ها و موسسات معتبر معرفی کتاب، استفاده کرد.

2. زمان مقرر برای ترجمه کتاب

در ترجمه کتاب، مهم نیست که مترجم با ناشر یا مستقیما با خود نویسنده کار می‌کند، مهم این است که همیشه بایستی با آن‌ها در ارتباط باشد و اگر امکان تحویل به موقع کتاب مقدور نیست، صادقانه به آن‌ها اطلاع دهد. اگر مشتری پیشنهاد مترجم را بپذیرد، بسیار خوب است اما اگر نپذیرد، بهتر است کار خود را تغییر دهد تا این که کار را بعد از موعد مقرر تحویل دهد. این کار منجر می‌شود مشتری خود را از دست بدهد. در این باره فکر کنید: عدم تحویل به موقع مترجم باعث تاخیر در کل فرایند چاپ می‌شود که این کار برای مشتری بسیار هزینه‌بر بوده و منجر می‌شود که دیگر با این مترجم کار نکند. بهترین شیوه برای جلوگیری از این کار این است که مترجم زمان خود را مدیریت کند. به عنوان مثال، هفته اول چند کلمه/صفحه را می‌تواند به زبان مقصد بازنویسی کند و به همین روش زمان اتمام کار را محاسبه کند. پس مدیریت زمان قبل از اتمام کار فراموش نشود، ممکن است شرایط غیرمنتظره‌ای روی دهد، مثل بیماری، خراب شدن کامپیوتر، زمان استراحت و ... پیشنهاد من به مترجمین این است که برای اولین تجربه ترجمه کتاب خود، حداقل3 ماه زمان در نظر بگیرند.

3. اطمینان از این که کتاب انتخاب شده برای ترجمه، قبلا ترجمه نشده است.

یکی از سوال‌های مهمی که در مسیر ترجمه کتاب به وجود می‌آید، این است که بدانیم کتاب انتخاب شده برای ترجمه، قبلا ترجمه شده است یا خیر؟ از راه‌های مهم پاسخ به این سوال این است که، به سایت کتابخانه ملی مراجعه کنید و نام کتاب مورد نظر را در آن‌جا جستجو کنید. برای انجام جستجو می‌توانید از طریق سایت‌های معتبر اقدام کنید. یکی از آن ها موتورهای جستجو گوگل است و شما از طریق آن می‌توانید نام کتاب را جستجو کنید و درباره ترجمه شدن یا نشدن آن کتاب اطلاعات کامل و دقیق به دست آورید.

4. کسب اجازه از ناشر کتاب

در کشورهایی که قانون کپی رایت در آن‌ها رعایت می‌شود، اگر شخصی قصد ترجمه یک کتاب را داشته باشد، ابتدا با یک ناشر ساده صحبت می‌کند و بعد آن ناشر، با ناشر اصلی کتاب صحبت می‌کند. سپس بر روی قیمت، تیراژ کتاب و مسائلی از این دست به توافق می‌رسند. به این ترتیب مترجم با کسب اجازه از ناشر و پرداخت حق امتیاز کتاب، کار ترجمه کتاب را شروع می‌‌کند. پیدا کردن مشخصات ناشر کار سختی نیست از طریق گوگل می‌توانید خیلی راحت ناشر کتاب را پیدا کنید. به ناشر ایمیل بزنید و برایش توضیح بدهید که می‌خواهید کتاب را ترجمه کنید. ناشر هم طبق قوانین خود شرایط ترجمه کتاب را برای شما ارسال می‌کند. شما می‌توانید از طرق مختلف با این افراد آشنا شوید و در ارتباط با متونی که برای ترجمه دارند صحبت کنید. پس از این که شما مورد بررسی‌های لازم قرار گرفتید، می‌توانید با یک ناشر کار کنید. اگر در ابتدای کار باشید با مشکلات زیادی رو‌به‌رو خواهید شد. حتی ممکن است در اول کار آن طور که انتظار دارید کارتان خوب پیش نرود، پس هر چه قدر تلاش کنید و مهارت به دست آورید به راحتی خواهید توانست با یک ناشر و نویسنده کار کنید. پس پیدا کردن یک ناشر خوب، گام مهمی در ترجمه کتاب است. پس با ناشران مختلفی دیدار داشته باشید و در پایان قرارداد کار را ببندید. همچنین اگر قصد ترجمه یک کتاب را دارید با ناشر اصلی آن تماس بگیرید و رضایت او را برای ترجمه کتاب جلب نمایید که در این حالت، هم شرط ادب را به جا آورده‌اید و هم یک اثر صحیح را ترجمه کرده‌اید، چون در ترجمه کتاب کسب اجازه از نویسنده اصلی لازم و ضروری است. اگر نویسنده آن در قید حیات نباشد باید طبق قوانین آن کشور رفتار کرد.

5. داشتن فرهنگ جامع

در ترجمه کتاب، نیاز نیست که مترجم یک کلمه را چندین بار تکرار کند، چون که ترجمه کتاب یک ترجمه تخصصی نیست. مترجم می‌تواند از تخیلات خود استفاده کند و بخاطر داشته باشد که کار وی فقط بازنویسی داستان به زبان خودش می‌باشد. هیچ کسی تمایل به خواندن کتابی با کلمات تکراری و خسته کننده را ندارد.

6. مرحله دریافت مجوز و چاپ کتاب

مرحله بعدی در ترجمه کتاب، دریافت مجوز از وزارت ارشاد می‌باشد. در این مرحله ناشر بایستی کتاب را به اداره ارشاد ارسال کند تا پس از تایید آن‌ها بتواند آن را چاپ کند. پس از گرفتن مجوز، مرحله پایانی تسلیم کتاب به چاپخانه می‌باشد تا آن را منتشر کرده و به بازار عرضه کنند.

نکات اساسی در ترجمه کتاب

در ترجمه تخصصی کتاب، مترجم باید ساختار كتاب اصلی را حفظ کرده و متن را به دقت بخواند و با استفاده از معادل‌های مناسب، آن را طوری به زبان فارسی برگرداند که برای خوانندگان زبان مقصد قابل فهم باشد. ترجمه کتاب دارای استانداردهایی می‌باشد که عبارتند از:

• حفظ ساختار کتاب ـ حفظ فصل بندی، بخش بندی، نوع و اندازه حروف کتاب

• حفظ امانت‌داری کتاب اصلی _ انتقال درست مفهوم اصلی کتاب بدون حشو و زوائد

• در ترجمه کتاب بسیار دقت شود که هیچ کلمه‌ای، عبارتی، جمله‌ای و یا پاراگرافی نباید حذف شود.

• استفاده از معادل‌های مناسب و رایج کلمات در زبان مقصد

• استفاده از کلمات انتخابی به طور یکسان در کل متن

• حفظ اثربخشی کار با توجه به هدف کتاب اصلی برای خواننده.