آشنایی با انواع ترجمه همزمان و دشواری های آن

منظور از ترجمه همزمان چیست؟

ترجمه همزمان یا ترجمه شفاهی عبارت است از برگرداندن شفاهی یک مفهوم و یا یک موضوع از زبان مبدا به زبان مقصد که در آن مترجم در قالب مکان خاص و با داشتن محدودیت زمانی، کار ترجمه را انجام می دهد. در این نوع ترجمه لازم نیست که مترجم تک تک کلماتی را که می شنود عینا ترجمه کند. در هنگام ترجمه همزمان ممکن است کلمه ای توسط گوینده استفاده شود که معنی مستقیم آن در زبان مقصد وجود ندارد، در اینصورت بسط و گسترش زبان برای رسیدن به معنی صحیح توسط مترجم شفاهی لازم و ضروری است. ترجمه همزمان یکی از چالش برانگیزترین، دشوارترین و در عین حال هیجان انگیز ترین انواع ترجمه است. بزرگ‌ترین چالش در ترجمه همزمان این است که باید در سریع‌ترین زمان؛ درک، تجزیه و تحلیل و فرمول‌بندی دقیقی از یک‌زبان به زبان دیگر ایجاد شود. مترجم همزمان بلافاصله از شنونده به گوینده تبدیل می‌شود بدون اینکه هیچ زمانی برای تصحیح اشتباهات داشته باشد و بدون اینکه هیچ کنترلی بر سخنرانی و یا متن آن داشته باشد، پس جایی برای اشتباه باقی نمی‌ماند.

اساس کار ترجمه ی شفاهی همزمان به این صورت است که مترجم باید تمام شنیده ها را در ذهن خود ثبت و یا یادداشت برداری کرده و آن ها را ترجمه کند و در حین انجام این کار صحبت های گروه دوم را نیز به خوبی بشنود و در خاطر بسپارد. در این نوع ترجمه به دلیل محدودیت زمان؛ هدف اصلی ترجمه تحت الفطی نمی باشد، بلکه هدف انتقال معانی مهم می باشد. گفتیم که ترجمه همزمان یکی از مرسوم ترین شیوه های ترجمه است و کاربرد فراوانی دارد. مواردی مانند کنفرانس،گفتگو و همایشهای بین المللی سیاسی، سخنرانی ها، جلسات دادگاه، وبینارها و... از مهمترین کاربردهای ترجمه همزمان می باشد.

ویژگی های مترجم همزمان

مترجم همزمان و حضوری باید از تمام علم و مهارت خود کمک بگیرد و بتواند به بهترین شکل ممکن اصل کلام را منتقل کند و از اضافه گویی یا کم گویی خودداری کند. همچنین باید کاملا بر تمام قواعد و زبان مسلط باشد و به بهترین نحو کار ترجمه را انجام دهد. دیدن گوینده ها و قرار گرفتن در کنار آن ها با توجه به اینکه مترجم می تواند فرم صورت آن ها و نحوه ادای کلمات را ببیند کار ترجمه را بسیار ساده تر می کند. مترجم همزمان برای موفقیت در ترجمه، به آمادگی‌ها و ابزارهایی نیازمند است که به طور خلاصه در زیر به آنها اشاره می‌شود:

ترجمه دیداری

نوعی از ترجمه شفاهی است که در آن محتوا و متن مبدأ به‌جای کلام از طریق علائم نوشتاری برای مدت کوتاهی روی مانیتور مخصوص ارائه می‌شود و این جملات خیلی زود جای خود را به جمله های بعدی می دهند، به این صورت مترجم می تواند متن مبدأ را ببیند اما باید همزمان یا با فاصله‌ای کوتاه محتوای مقصد را به‌صورت شفاهی ارائه کند. شاید فکر کنید سخت‌ترین نوع ترجمه شفاهی همین ترجمه دیداری باشد اما ترجمه شفاهی پیاپی هم دشواری‌های خاصی دارد که نیازمند مهارت های مترجم همزمان در این نوع می باشد.

مترجم همراه

مترجم همراه بودن به این صورت است که مترجم در تمامی سفرها و اجلاس ها و مذاکره ها در کنار گوینده است و به نوعی پل ارتباطی او با این کشور می باشد و نه تنها کار ترجمه را انجام می دهد بلکه گوینده را با فرهنگ و آداب و رسوم آن کشور و منطقه آشنا می کند و به نوعی راهنمای او خواهد بود. همانطور که از نامش پیداست، مترجم همراه شخصی است که در طی رویداد روزانه کسب و کار یا شرکت یا کنفرانس شما، همراه و در خدمت شماست. از کاربردهای مترجم همراه می توان به استقبال از میهمانان خارجی در فرودگاه و هتل و نیز ایجاد ارتباط مؤثر بین شما و کارکنان با میهمانان یا طرف خارجی اشاره نمود. علاوه بر آن، مترجم همراه می تواند از بروز سوء تفاهم ناشی از عدم بکارگیری واژگان مناسب در محاوره جلوگیری نماید.

ترجمه مکتوب همزمان

ترجمه مکتوب همزمان از انواع دیگر ترجمه همزمان می باشد که کمتر رواج دارد. در این مدل از ترجمه همزمان، مترجم متن ترجمه‌شده‌ای را همراه با سخنران قرائت می‌کند، اما اگر سخنران صحبت‌هایی را به ترجمه اضافه کند یا از آن کم کند، مترجم باید این موارد را در متن ترجمه‌شده لحاظ کند. برخی معتقدند این نوع ترجمه نسبت به ترجمه همزمان هم‌ردیف دقت بیشتری می‌طلبد.

ترجمه شفاهی تلفنی

این نوع ترجمه از طریق تماس تلفنی انجام می پذیرد، به این صورت که مترجم و گویندگان طبق یک قرار از پیش تعیین شده و برنامه ریزی شده از طریق تلفن باهم در ارتباط هستند. این نوع ترجمه می تواند همزمان یا پی در پی انجام شود ولی به دلیل اینکه مترجم گویندگان را نمی بیند اولاً نیازمند دقت و تبحر بسیار بالایی می باشد و مترجم باید مهارت و تجربه کافی را در این زمینه داشته باشد. ثانیاً ممکن است بعضی جملات و کلمات را متوجه نشود و همین موضوع باعث کاهش کیفیت ترجمه خواهد شد. تماس‌های تلفنی سیاستمداران و تجار برجسته با یکدیگر، یکی از دشوارترین نمونه‌های ترجمه همزمان است. البته هزینه این گونه ترجمه از ترجمه حضوری کمتر و مقرون به صرفه تر است. چون نیازی به مسافرت به شهر یا کشور دیگری نیست. این گونه ترجمه ها نیز به اکثر زبان های رایج انجام می شود.

ترجمه شفاهی دو مرحله‌ای

معمولا در صورت نبود مترجم هم زبان با زبان مقصد از ترجمه دو مرحله ای استفاده می شود در این نوع ترجمه گفته‌های سخنران طی دو مرحله ترجمه می‌شوند. ابتدا در یک کابین از زبان «الف» به زبان «ب» ترجمه شده، و سپس در کابینی دیگر از زبان «ب» به زبان «ج» توسط مترجمی دیگر ترجمه می‌شود.

اصول و نکات مهم درباره ترجمه همزمان

در مواردی که باید ترجمه همزمان انجام گیرد همانند سایر ترجمه ها، باید نکاتی را در نظر داشت. بنابراین جهت انجام ترجمه همزمان در همه انواع آن، شرایط و نکاتی وجود دارد که باید در جهت کیفیت بالای ترجمه رعایت شوند. مهمترین این نکات کلیدی عبارتند از:

ارائه اطلاعات کامل و به موقع درباره موضوع ترجمه همزمان به مترجم پیش از برگزاری جلسه الزامی است.

ارائه پیش نویس سخنرانی ها و واژگان تخصصی لازم به مترجم همزمان قبل از جلسه الزامی است، به طوری که فرصت کافی برای مرور مطالب و آشنایی با لغات تخصصی داشته باشد.

پیشنهاد می شود چند روز قبل از جلسه، با مترجم نشستی داشته و اطلاعات لازم در خصوص جلسه یا کنفرانس یا شرکت و سازمان خود را در اختیار ایشان قرار دهید.

مترجم همزمانی که قرار است در کنار سخنران قرار بگیرد باید زمان خود را با حضور سخنران تنظیم کند که کمی زودتر از سخنران به مکان مورد نظر برسد تا بتواند اقدامات لازم قبل از شروع سخنرانی نظیر کنترل اتاقک ترجمه، چک کردن دستگاه ترجمه همزمان و... را انجام دهد.

هر بحث و موضوع با توجه به رشته و زمینه خاص خود اصطلاحات تخصصی دارد. مترجم باید به طور کامل به واژگان، اصطلاحات، دستور زبان و ادبیات در رابطه با موضوع جلسه، تسلط داشته تا در هنگام ترجمه به مشکل نخورد و بتواند پا به پای سخنران امر ترجمه را انجام دهد.

مشکلات ترجمه همزمان

در ترجمه همزمان هم مثل تمامی ترجمه های دیگر دشواری هایی وجود دارد. مهارت، تجربیات و سوابق کاری بالای مترجمین همزمان، باعث حل و آسان شدن دشواری های ترجمه همزمان می باشد. این دشواری، تعدادی از مترجمان را از پرداختن به موضوعات کمی پیچیده تر و انجام کار به صورت حرفه ای و روزمره باز داشته است. لازم به ذکر است که کسب مجوز از سازمان های معتبر برای ترجمه همزمان لازم است. در مواردی، بررسی سهوی و یا عمدی بودن اشتباه مترجم، در سطوح قضایی پیگیری می شود و در صورتی که فرد مجوز نداشته باشد، به سختی می تواند از خود دفاع کند. م

یکی از مشکلات ترجمه این است که در فرهنگ لغت و دیکشنری برای هر کلمه چندین معادل و هم معنی ذکر شده است که کار ترجمه را برای مترجم همزمان دشوار کرده است برای رفع این مشکل لازم است مترجم به کل متن و جمله توجه کند و بتواند بهترین کلمه ممکن را انتخاب نماید. برای رفع این مشکلات مترجم همزمان باید تسلط کافی و لازم را در زبان مبدأ و مقصد داشته باشد. در حین ترجمه شفاهی ممکن است مشکلاتی از قبیل شنیدن و تحلیل کردن پیش بیاید. گوینده کلمات را با یک شیوه مشخص بیان نمی کند و ریتم گفتاری ثابتی ندارد در واقع درک یک پیام پیچیده تر از آنی است که می شنویم و نیاز به تخصص خاص خود دارد. مشکل دیگری که ممکن است پیش بیاید بد کیفیت بودن صدا است و ممکن است مترجم متوجه صحبت های گوینده نشود همچنین ممکن است گوینده کلمات را بسیار سریع بگوید و به نوعی مترجم عقب بماند در این صورت مترجم می تواند خواهش کند آرام تر و شمرده تر صحبت کند. بنابراین مترجم همزمان باید بتواند در جهت رفع چالش های ترجمه همزمان، مهارت های کافی را داشته باشد.