ویژگی های یک ویراستار خوب
ویراستاری امری ذاتی و طبیعی نیست و فراگیری آن نیازمند صرف وقت، مطالعه و دقت فراوان است. بنابراین توجه به نکات بیان شده توسط افراد حرفه‌ای در این زمینه، بروز کردن اطلاعات شخصی و مطالعه مداوم منابع مختلف به بهبود هرچه بیشتر شما در جایگاه یک ویراستار کمک بسیاری میکند.
- ویرایش و اهمیت آن
- عملکرد ویراستار در ویرایش
- ویراستار خوب کیست؟
- نظرات تخصصی و سازنده می‌دهد
- به جزئیات توجه دارد
- صبور است
- روح اصلی متن را حفظ میکند
- به عنوان یک خواننده نقد میکند، نه به عنوان نویسنده
- برای تغییراتی که اعمال میکند دلیل مستند و معتبر دارد
- نوشته را نقد میکند، نه نویسنده را
- خلاقیت دارد
- اهل کتاب و مطالعه است
- درون‌گراست و از انجام کارهای تکراری دلزده نمی‌شود
- قابل اعتماد است
هر نوشته می‌بایست از لحاظ زبانی و ساختاری، فنی و تخصصی مورد بررسی قرار گرفته، بازبینی و ویرایش شود. پس از نگارش هر متن توسط نویسنده یا ترجمه آن توسط مترجم، باید سفارش ویراستاری داده شود تا متن بر طبق تجربیات و دانش یک ویراستار متخصص و حرفه ای پالایش شود. برای آگاهی بیشتر در مورد فرایند ویرایش و اهمیت ویراستار متخصص با ما همراه باشید.
ویرایش و اهمیت آن
ویراستاری، احیای یک نوشته و هویت بخشی به آن است. تمامی متون نوشته شده در هر سطحی بدون ویرایش، سند یا مدرکی بی ارزش می باشند. بنابراین ویراستاری امری ضروری و مهم در ثبت متون در نشریات یا بستر های دیگر می باشد که به معنای تهیه نهایی متن است. ویراستاری نوعی هنر نویسندگی است، زیرا ویراستار با مهارت خود در نگارش و تسلطی که بر متون و دستور زبان دارد، می تواند هر نوشته ای را مرتب کرده و خطاهای آن را تصحیح و به آن نظم دهد. به بیان دیگر، ویرایش شامل بررسی و بازبینی دقیق یک سند کتبی است، یعنی هر نوشته‌ای باید از جهات گوناگون محتوا، زبان، دقت، نظم، آراستگی، رعایت علایم نگارشی، رعایت نکات دستوری و املایی و نگارشی بازبینی شود تا اینکه خطاهای موجود در آن اصلاح شود. اهمیت ویرایش متون تا حدی هست که اگر متنی به صورت قوی هم نوشته شود ولی ویرایش نشود برابر با یک متن ضعیف می باشد.
عملکرد ویراستار در ویرایش
به کسی که کار بازبینی متن و بازنویسی نوشته را انجام می‌دهد «ویرایشگر» یا «ویراستار» میگویند. ویراستاران دارای دانش و مهارت در حوزه ویرایش هستند و اطلاعات تازه و دست اولی درباره آخرین تغییرات واژه‌ها، قواعد و… دارند. آنها از اطلاعیه‌ها و قواعدی که فرهنگستان زبان فارسی مطرح میکند، باخبرند و براساس تجربه‌ای که دارند، دست به ویراستاری مقاله فارسی یا هر متن دیگری می‌زنند. ویراستاران در دنیای محتوا حضور بسیار اثرگذاری دارند. شغل این افراد خیلی مهم است و حساسیت‌های زیادی دارد. ویراستار متخصص باید ضمن حفظ روح هر اثر و توجهی که به نیت‌های نویسنده دارد، دست به اصلاح آن به گونه‌ای بزند که خدشه‌ای در مفهوم و محتوا رخ ندهد.
ویراستار خوب کیست؟
ویراستار کسی است که به بخش های مختلف ویرایش می پردازد و خطاهای فنی، ناهماهنگی ها، غلط های نگارشی، املای کلمات و خطاهای محتوایی را اصلاح می کند و اهدافی چون ارتباط منطقی درون متنی، ثبات و هماهنگی در متن و وضوح و صحت آن را دنبال می کند. کسی که می خواهد ویراستاری کند باید از یکسری توانمندی های خاص برخوردار باشد. از جمله ی این توانمندی هایی که یک ویراستار متخصص باید داشته باشد عبارت هست از:
نظرات تخصصی و سازنده می‌دهد
اگر نوشته‌مان را بدهیم تا کسی بخواند و نظراتش را به ما بگوید، نظرات او حالت شخصی به خود می‌گیرد و این نه تنها ممکن است تاثیری در بهتر شدن کیفیت متن ما نداشته باشد بلکه حتی با اعمال این نظرات احتمال دارد بدتر هم بشود. تفاوت نگاه ویراستار متخصص و نگاه شخص غیرمتخصص در همین است. ویراستار سلیقه شخصی خود را بر روی متن اعمال نمی‌کند بلکه سعی میکند مواردی را که از نظر فنی یا تخصصی دچار مشکل است تصحیح یا بازنویسی کند.
به جزئیات توجه دارد
فرد عادی وقتی در حال خواندن یک متن است تمام توجهش به معنای آن است و سعی دارد تا آن را به اتمام برساند و به قولی آخر داستان را بفهمد. اما ویراستار متخصص، متن را اینگونه نمی‌خواند بلکه تمام جزئیات را با دقت از زیر نظر می‌گذراند. هر فاصله اضافی اشتباهی بین کلمات، هر نیم فاصله رعایت نشده، هر ویرگول نابجا، هر پاراگرافی که با پاراگراف های پس و پیش خود هم‌خوانی و انسجام نداشته باشد و هر خطای نگارشی و دستوری دیگر توجه ویراستار را به خود جلب میکند.
صبور است
برای نظم دادن به نوشته و کوتاه کردن فاصله بین آنچه نویسنده نگاشته و آنچه که خواننده خوانده و برداشت میکند، بردباری و شکیبایی ضروری است. گاهی مجبور می‌شویم یک متن را چندین و چند بار بخوانیم و از کتب مرجع ویراستاری کمک بگیریم تا دچار اشتباه نشویم.
روح اصلی متن را حفظ میکند
کار ویراستار متخصص این است که به نویسنده کمک کند تا او بتواند آنچه را که می‌خواهد به خواننده کتاب بگوید و با لحن رساتر و با جملات بهتر و قابل فهم تری ارائه دهد. گاهی برخی ویراستاران با دستکاری بیش از حد متن باعث می‌شود که محتوای متن نیز به نوعی دستخوش تغییر شود و لحن و روح اصلی نوشته از بین برود. در این صورت خواننده برداشت کاملا متفاوتی از پیام نویسنده خواهد داشت که قطعاً هیچ نویسنده‌ای از این اتفاق خرسند نمی‌شود.
به عنوان یک خواننده نقد میکند، نه به عنوان نویسنده
ویراستار در طول کارش خود را مدام جای خواننده می‌گذارد تا از دید یک خواننده ببیند که کتاب یا نوشته دچار چه نقص و ضعف‌هایی است. بنابراین تمام چیزی را که یک خواننده با آن مواجه است در نظر می‌گیرد؛ مثل نوع روایت، انتخاب کلمه، جمله‌بندی‌ها و...
برای تغییراتی که اعمال میکند دلیل مستند و معتبر دارد
یک ویراستار متخصص و خوب مشکلات را پیدا میکند و دلیل چرایی آن را در نظر می‌گیرد. تا زمانی که متوجه نشود مشکل از کجاست و چه آسیبی به نوشته می‌زند نمی‌تواند تغییری در آن به وجود بیاورد.
نوشته را نقد میکند، نه نویسنده را
ممکن است نویسنده را بشناسیم یا با پیش‌زمینه ذهنی خاصی به سراغ کار او برویم. همین باعث می‌شود نتوانیم آن‌طور که باید حرفه‌ای و منصفانه کار کنیم. یک ویراستار متخصص و خوب تمرکز خود را روی متن و نقص و ضعف‌های آن می‌گذارد نه روی شخص نویسنده.
خلاقیت دارد
گاهی ویراستار با نوشته‌ای روبرو می‌شود که روح ندارد و آنقدر خشک است که خواننده محال است حین خواندن آن متوجه گذر زمان نشود. گاهی نیز اثر چنان انباشته از واژگان رسمی و قلنبه سلنبه است که ویراستار مجبور است متن را کمی معتدل تر کند تا خواننده از این حجم از حشو و واژگان نابجا به ستوه نیاید. تمام این کارها مهارت خاصی می‌طلبد که لازمه آن خلاقیت است.
اهل کتاب و مطالعه است
نمی‌توان ویراستاری را تصور کرد که با مطالعه و کتاب بیگانه باشد. کتاب و کلمات جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی یک ویراستار هستند. پس حتماً باید نسبت به آنها شوق داشته باشد و از هم‌نشینی با آنها دلزده نشود.
درون‌گراست و از انجام کارهای تکراری دلزده نمی‌شود
ویراستار باید بتواند ساعت‌های طولانی به مطالعه و ویرایش بپردازد بدون آنکه احساس خستگی کند. یک‌جانشینی و بی‌وقفه تلاش‌کردن جزئی از کار یک ویراستار است. کار ویراستاری سر و کله زدن با کلمات و ساختارهای جملات تکراری است و روحیه‌ای می‌طلبد که از انجام این کارهای تکراری خسته نشود.
قابل اعتماد است
نویسنده به ویراستار اعتماد میکند و متن پیش‌نویس را در اختیار او قرار می‌دهد. ویراستار علاوه بر اینکه باید در انتقال مفاهیم امین باشد و اصل گفته‌های ویراستار را منتقل کند، همچنین باید رعایت امانت کند و از اعتماد نویسنده سوءاستفاده نکند. یعنی نباید متن را بدون اجازه در اختیار دیگری قرار دهد یا بدتر از آن از ایده‌های نویسنده به نفع خود سوءاستفاده کند.
بهترین ویراستاران در شبکه مترجمین اشراق
با توجه به مطالب ذکر شده، یک ویراستار برای ویرایش کلی یک متن باید تجربه و مهارت های مهمی را داشته باشد تا ویرایش متن مورد نظر با کیفیت بالایی انجام شود. شبکه مترجمین اشراق با گردآوری مترجمین و ویراستاران خبره و کاربلد در مجموعه خود، سعی بر این داشته تا بهترین و باکیفیت ترین خدمات ترجمه و ویرایش را برای دانشجویان و افراد نیازمند در این حوزه فراهم کند. برای ثبت سفارش ویرایش موردنظر خود از طریق لینک زیر اقدام نمایید.
اینستاگرام
تلگرام
لینکدین
آپارات