در بلندمدت، گیاهان میتوانند منبع بدستآوردن مواد شیمیایی موردنیاز ما باشند. امروزه پتروشیمی است که حرف اول را میزند و مواد لازم بشر از این راه تولید میشود. صنعت فیتوشیمی میتواند جایگزین پتروشیمی شود.
فیتوشیمی یا شیمی گیاه میانرشتهای از دانشپایه شیمی و گیاهشناسی است که به بررسی ترکیبات موجود در گیاهان و چگونگی استخراج آنان میپردازد. در این شاخه از شیمی به بررسی خواص شیمیایی و دارویی گیاهان مختلف میپردازند. درواقع شاخهای از علم شیمی است که به مطالعه ترکیبات شیمیایی گیاهان مانند متابولیتهای ثانویه گیاهی میپردازد. به بیانی دیگر میتوان گفت که این علم با شیمی گیاهان دارویی طی سالیان بسیار زیاد ارتباط داشته است و ترکیبات گیاهی نقش بسزایی در صنعت داروسازی داشتهاند. از روشهای معمول در علم میتوان به استخراج و جداسازی، تغلیظ، آنالیز و روشهای کروماتوگرافی و الکتروفورز که باعث شناخت فرمولهای دقیق ساختاری و مسیرهای بیوسنتزی میشود. شواهد فیتوشیمیایی از انواع شواهد و صفات مورداستفاده در طبقهبندیهای فیلوژنتیکی هستند، به شکلی که در گونههای دارای نزدیکی و خویشاوندی با یکدیگر، ترکیبات مشابهی یافت میشود، اما همیشه نیز اینگونه نیست.
در بلندمدت، گیاهان میتوانند منبع بدستآوردن مواد شیمیایی موردنیاز ما باشند. امروزه پتروشیمی است که حرف اول را میزند و مواد لازم بشر از این راه تولید میشود. صنعت فیتوشیمی میتواند جایگزین پتروشیمی شود. منتها این جایگزینی، به دلیل پیچیدگی آن و نیز مسائل تجارت اقتصاد فنی، به آینده بسیار دوری تعلق خواهد داشت. پیشبینی اینهمه برای حالا خیلی زود است.
بهطورکلی ازنظر ساختار علمی و روشهای اجرایی و اهداف پروژهها فیتو شیمی بسیار شبیه به شاخهی فارماکوگنوزی از شاخههای تخصصی داروسازی است. شاید بسیاری از محققان در رشتهی فیتوشیمی متوجه نباشند که پروژ های آنها بسیار شبیه به محققان در رشتهی فارماکوگنوزی در دانشکدههای داروسازی است. این دو گروه میتوانند همکاریهای زیادی داشته باشند و نتیجهی کار آنها که حاصل التقاط شیمی و داروسازی است میتواند بسیار مثمر ثمر باشد. بهطور مشابه نیز بسیاری از محققین متخصص داروساز که دورههای رزیدنتی را در زیرشاخهی فارماکوگنوزی میگذرانند شاید از وجود زیرشاخهی فیتو شیمی اطلاعاتی نداشته باشند. جالب آنجاست که آنچه یک محقق فوقلیسانس یا پی اچدی در رشتهی فیتوشیمی انجام میدهد توسط دانشجوهای پی اچدی داروسازی در دانشکدههای داروسازی هم انجام میشود. این شباهت بسیار زیاد بوده و شامل استفاده از روشهای جداسازی و استخراج به همراه روشهای کروماتوگرافی و اسپکتروسکوپی برای شناسایی و جداسازی مواد دارویی در گیاهان است.
این مواد، ترکیبهای به لحاظ زیستی فعالی هستند که در گیاهان یافت میشوند. این ترکیبها غنی از ویتامین، مواد معدنی و کلروفیل میباشند. مواد فیتوشیمیایی دارای خواص محافظتی در برابر عاملهای بیماری برای گیاهان هستند. این مواد برای زنده ماندن انسان حیاتی نیستند. گیاهان مواد فیتوشیمیایی را برای حفاظت از خود تولید میکنند. تحقیقات اخیر نشان داده است که این مواد، برای حفاظت انسانها در برابر بیماریها نیز مفیدند. بیش از هزار نوع از مواد فیتوشیمیایی، تاکنون شناختهشده است. از شناختهشدهترین این مواد، میتوان به لیکوپن در گوجهفرنگی، ایزوفلاوین در سویا و زردینه (رنگیزه) در میوهها را نام برد
یکی از مزیتهای استفاده از گیاهان برای تولید دارو ارزان و طبیعی بودن آنها است. گاهی یک گیاه یک ترکیب پیچیده را بهراحتی و فقط با استفاده از نور و آبوهوا سنتز میکند که سنتز آن در محیط آزمایشگاهی بسیار طاقتفرسا خواهد بود. این مزیت عمدهی داروهای گیاهی است که منجر به ایجاد شاخههای فیتوشیمی و فارماکوگنوزی در دانشگاه های دنیا شده است.
از دانشکده های بسیار فعال در این زمینه به دانشکده ی شیمی دانشگاه شهید بهشتی و دکتر قاسمپور می توان اشاره نمود. همچنین واحد های فارماکوگنوزی دانشگاه تهران نیز در این زمینه فعال بوده و پروژه های بسیار جالبی در آن ها انجام شده است.
شبکه مترجمین اشراق ترجمه مقالات ISI رشته شیمی مربوط به گرایش های شیمی فیزیك، شیمی آلی، شیمی معدنی، شیمی كاربردی، فیتوشیمی، نانو شیمی و شیمی پلمیر را با كیفیت بالا و به طور كاملا تخصصی انجام می دهد.