امروزه کتاب‌های ترجمه‌شده، سهم بالایی از سرانه مطالعه کشور را به خود اختصاص داده‌اند و در بین دوست‌داران کتاب و ناشران ایرانی، به خاطر تغییر ذهنیت، شخصیت و عادت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. بسیاری از مخاطبان، کتاب‌های ترجمه‌شده را به‌منظور افزایش اطلاعات و تخصص، اعتلای ذهنیت و نوآوری، توسعه فردی و موفقیت مطالعه می‌کنند. به همین دلیل، وجود افراد متخصص و باتجربه در حوزه ترجمه و چاپ کتاب، جهت ارائه ترجمه مفهومی و چاپ و پخش قانونی کتاب، مهم و ضروری است. کتابی که دارای تمامی مجوزهای قانونی باشد، معتبر و قابل استناد است و اجازه چاپ و پخش قانونی به آن داده می‌شود. ازاین‌رو طی‌کردن مراحل قانونی دریافت مجوزهای ضروری به ترتیب اولویت، برای برخی کاربران و متقاضیان سؤال‌برانگیز و ناآشنا است.
اخیراً به دلیل استقبال بی‌نظیر ایرانیان از کتاب‌های خارجی به‌روز و پرمحتوا، تقاضای اخذ مجوز معتبر و قانونی برای چاپ کتاب‌های ترجمه‌شده کاربردی، در حوزه‌های مختلف افزایش‌یافته و بسیاری از افراد می‌خواهند بدانند که چه مراحلی را باید برای دریافت این مجوزها طی کنند. به همین دلیل برای پاسخ به این سؤال، در این مقاله به انواع مجوزهای چاپ کتاب و نحوه دریافت قانونی آن‌ها می‌پردازیم.
دریافت مجوز برای چاپ و توزیع قانونی کتاب ضروری است و به اعتبار آن می‌افزاید. اخیراً موضوعاتی مانند توسعه فردی و موفقیت، طرفداران بسیاری پیداکرده و با توجه به مخاطبان بالای حوزه کتاب، در این مطلب می‌خواهیم به سلسله مراحلی که باید برای اخذ این مجوزها طی کنیم بپردازیم.
اخذ مجوز از ناشرخارجی (اختیاری)
تایپ و صفحه آرایی
طرح جلد
دریافت شابک
دریافت فهرست‌نویسی کتابخانه ملی (فیپا)
دریافت مجوز ارشاد
چاپ متن و جلد کتاب
صحافی کتاب
اعلام وصول
کشور ایران، جزو معدود کشورهایی است که عضو پیمان برن و معاهده کپی‌رایت جهانی (حق تکثیر) نیست. بنابراین برای ترجمه کتاب‌های خارجی، نیازی به گرفتن مجوز از ناشر اصلی ندارید. اما جهت رعایت اصول اخلاقی و حرفه‌ای و درج تصاویر، جداول و نمودارهای اصلی و باکیفیت، می‌توانید با نویسنده خارجی مکاتبه کنید. در بیشتر مواقع آن‌ها اجازه ترجمه و چاپ کتاب موردنظر شمارا می‌دهند. هرچند دریافت این مجوز لازم نبوده و کاملاً اختیاری است.
ناشر و یا شبکه ترجمه و تیم تخصصی چاپ کتاب، ابتدا باید فایل نهایی کتاب و اطلاعات هویتی را جهت ارائه به سامانه ثبت شابک تحویل بدهند.
شابک (شماره استاندارد بین‌المللی کتاب)، یک کد 13 رقمی منحصربهفرد، مانند شماره پاسپورت افراد است که مختص تنها یک کتاب است. این کد، در ابتدا 10 رقمی بوده و بعداً به 13 رقم تغییر پیداکرده است. خانه کتاب، مجوز شابک را صادر می‌کند و بدون استفاده از شابک، نمی‌توان از مشخصات کتاب‌ها در فهرست‌های کامپیوتری، کتاب داری، فروشگاهی، سفارش مکانیزه اینترنتی و... اطلاع پیدا کرد.
تصویر پروانه نشر یا پروانه فعالیت مجاز با فرمت jpg و حجم حداکثر 300 کیلوبایت
تصویر کارت‌ملی ناشر سرمایه‌گذار یا شبکه ترجمه و تیم تخصص کتاب، با فرمت jpg و با حجم حداکثر 200 کیلوبایت
تصویر آرم یا لوگوی انتشارات یا شبکه ترجمه با فرمت jpg و با حجم حداکثر 500 کیلوبایت
بارگذاری 30 صفحه اول کتاب
ابتدا ناشر و یا شبکه ترجمه و تیم تخصصی کتاب، باید به سایت خانه کتاب مراجعه کرده و مدارک را با فرمت نامبرده در سایت بارگذاری کنند و ثبت‌نام را کامل کنند. در این مرحله با تعریف رمز عبور، فرآیند ثبت‌نام توسط ناشر به پایان رسیده و در صورت صحت اطلاعات و کامل بودن مدارک بارگذاری شده، بعد از گذشت 1 روز کاری حساب کاربری ثبت‌نام کننده فعال می‌شود.
ورود به سایت https://isbn.ketab.ir
انتخاب درخواست شابک
واردکردن شناسه کاربری و رمز عبور
پر کردن فرم پرسشنامه
انتخاب فایل‌های ارسالی به شابک از قسمت جست‌وجو
انتخاب ضمیمه و بارگذاری مدارک نامبرده و 30 صفحه اول کتاب با فرمت pdf و با حجم کمتر از 5 مگابایت
تأیید اطلاعات
دریافت کد رهگیری
فعال شدن حساب کاربری پس از 24 ساعت
فیپا، درواقع فهرست‌نویسی توصیفی و تحلیلی، قبل از چاپ است. مجوز فیپا توسط اداره کل پردازش و سازمان‌دهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی کشور صادر می‌شود. این مجوز، به‌منزله شناسنامه حرفه‌ای و ملی کتاب است که کتاب ترجمه‌شده را از سرقت ادبی و سو استفاده‌های احتمالی حفظ می‌کند. از اطلاعات مندرج در صفحه اول (قسمت فیپا) هر کتاب، می‌توان اطلاعات موردنیاز برای تهیه، شناسایی و بازیابی اطلاعات کتاب‌شناختی را به دست آورد. با توجه به اینکه این مجوز فرآیند علمی و پژوهشی دارد و دسترسی سریع به کتاب را راحت‌تر می‌کند، باید مراحل آن اصولی و قانونی پیش برود که اخذ این مجوز معمولاً حدود 3 الی 2 هفته کاری طول می‌کشد.
ارائه فایل نهایی کتاب همراه با صفحه‌آرایی
کپی کارت ملی یا شناسنامه
بارگذاری مشخصات کامل کتاب مانند تاریخ چاپ، صفحات، کد شابک و...
نکته: درترجمه کتاب، اسکن صفحه اول کتاب اصلی ضروری است.
اخذ فیپا و سایر مجوزهای مربوطه، فقط به صورت مجازی و آنلاین انجام می‌شود. بدین منظور، ابتدا عضو سایت سازمان اسناد و کتابخانه‌های ملی شوید و از بخش فیپا، شناسه کاربری و رمز عبور خود را دریافت کنید. سپس درخواستتان را از طریق سایت ثبت کنید. در صورت صحت اطلاعات، پس از زمان مشخص از طریق کد رهگیری دریافتی، می‌توانید درخواست خود را پیگیری و مجوز خود را دریافت کنید.
نکته: دریافت مجوز فیپا، بسته به نوع و حجم کتاب خود، بین 3 الی 2 هفته کاری زمان‌بر است.
ورود به سایت http://opac.nlai.ir
انتخاب درخواست فیپا (فهرست‌نویسی پیش از انتشار)
واردکردن شناسه کاربری و رمز عبور
پرکردن فرم پرسشنامه
انتخاب گزینه ضمیمه در انتهای پرسشنامه
انتخاب فایل‌های ارسالی به فیپا از قسمت جست‌وجو
انتخاب کلید ضمیمه
تأیید اطلاعات
انتخاب کلید ارسال
دریافت کد رهگیری
سرشناسه: در بخش اول، تاریخ تولد و نام نویسنده اصلی کتاب اولین مورد نوشته می‌شود.
عنوان و نام نویسنده: دربخش دوم، نام کتاب و نام تمامی نویسندگان و مترجمان درج می‌شود.
مشخصات نشر: در بخش سوم، نام و آدرس انتشارات کتاب و سال چاپ دراین قسمت لحاظ می‌شود.
مشخصات ظاهری: در بخش چهارم، مواردی مانند تعداد صفحات کتاب درج می‌شود.
شماره شابک کتاب (isbn): در بخش پنجم، شماره استاندارد بین‌المللی 13 رقمی منحصربهفرد هر کتاب نوشته می‌شود.
موضوع و کلمات کلیدی اصلی کتاب: در بخش ششم، موضوع و حوزه تخصصی کتاب در این قسمت نوشته می‌شود.
شناسه افزوده: در بخش هفتم، نام انتشارات درج می‌شود.
رده‌بندی کنگره، رده‌بندی دیویی و شماره کتاب‌شناسی ملی: این بخش مربوط به شناسه‌ها و کدهای کتاب در کتابخانه ملی و مرکز فیپا است.
اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، در راستای تحقق اهداف انقلاب اسلامی، ملزم به بررسی و تأیید یک سری اصول و ضوابط، به‌منظور ترویج و توسعه عقاید، اخلاق، فرهنگ و هنر اسلامی و جلوگیری از تهاجم فرهنگی است. به همین دلیل تولیدکننده هر نوع اثر فرهنگی ازجمله کتاب، فیلم، موسیقی و... لازم است این معیارها و ارزش‌ها را در آثار خود رعایت کند. در غیر این صورت، کتاب دچار ممیزی شده و باید اصلاحات لازم روی آن اعمال شود و پس از بازرسی مجدد و تأیید نهایی، به آن مجوز چاپ داده شود.
ارائه فایل نهایی آماده چاپ کتاب به همراه صفحه عنوان و شناسنامه و فیپا در فایل pdf
cd کتاب با فرمت PDF در حجم کمتر از 15 مگابایت، شامل تمامی صفحات + شناسنامه و برگه فیپا
کپی کارت ملی ناشر (متقاضی) یا شبکه ترجمه
ارائه شماره شابک
کپی یا اصل فیپا
تکمیل فرم درخواست مجوز چاپ کتاب به‌صورت تایپ‌شده برای ناشر 1 نسخه (فرم ناشر) و برای ناشر مؤلف 2 نسخه (فرم ناشر مؤلف)
ارائه معرفی‌نامه اداره ارشاد استان برای ناشران و مؤلفان شهرستانی
نکته: پس از اخذ مجوز، ارائه طرح جلد نهایی کتاب و تأیید آن توسط وزارت ارشاد دیگر اجازه اعمال هیچ‌گونه تغییراتی را ندارید.
فایل کامل آماده چاپ کتاب و طرح جلد آن، برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال می‌شود. در این مرحله با توجه به موضوع کتاب، فایل کتاب برای مراجع و اشخاص متخصص در آن حوزه ارسال می‌شود و ازنظر جنبه‌های مختلفی مانند سیاسی، اخلاقی،فرهنگی، مذهبی و... بررسی می‌شود. سپس تأیید نهایی شده و در صورت مغایرت داشتن کتاب با معیارها ( دچار ممیزی می شود) باید ویرایش شود و مجدداً ارسال شود. زیرا بدون مجوز اداره ارشاد، پخش و چاپ کتاب ممنوع است و مدت‌زمان صدور مجوز وابسته به نوع کتاب است. (این مرحله زمان‌برترین مرحله درروند اخذ مجوز چاپ کتاب است).
ورود به سایت https://sso.farhang.gov.ir
نکته: در صورت ناآشنا بودن با سایت می‌توانید کلمه "کتاب" رادر قسمت جست‌وجو بنویسید، تا تمامی خدمات موجود در حوزه کتاب را نمایش دهد.
انتخاب واحد خدمات و مجوزهای وفا (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)
انتخاب بخش آثار و محصولات فرهنگی
انتخاب گزینه صدور مجوز چاپ و انتشار کتاب
بارگذاری شابک و جدول فیپا (فهرست نویسی پیش از انتشار) و شناسنامه کتاب
بارگذاری فایل کامل آماده چاپ کتاب
ارائه برگه اعلام وصول (به ازای هر 1000 نسخه 2 نسخه و حداکثر 10 نسخه کتاب، جهت اعلام وصول تحویل داده می‌شود).
نکته: پس از ثبت‌نام، نام کاربری و رمز عبور دریافت می‌کنید و می‌توانید پیگیری‌های مربوطه را از پنل کاربری خود مدیریت کنید.
آخرین مرحله اداری، دریافت اعلام وصول یا اجازه پخش کتاب است که جهت تطبیق کتاب چاپ‌شده با متن ثبت‌شده با وزارت ارشاد باید صورت گیرد. از طریق سایت www.ketab.samandeh.ir (سامانه جامع امور ناشران) درخواست صدور مجوز اعلام وصول بعد از چاپ کتاب را ثبت کرده و اطلاعات دقیق را در این سایت وارد می‌کنند تا شماره اعلام وصول برای کتاب صادر شود. پس از چاپ کتاب جهت ترخیص کتاب از چاپخانه انتشارات کتاب، می‌بایست چند نسخه از کتاب به همراه چند فرم اعلام وصول تکمیل‌شده و به وزارت ارشاد (جهت تأیید) تحویل داده شود.
نکته: باید در مدت‌زمان مشخص و محدودی صورت گیرد.
نکته: به ازای هر 1000 نسخه، 2 نسخه و حداکثر 10 نسخه کتاب تحویل واسپاری شود (ضمنا برای تیراژ زیر 1000 نسخه، ارائه 2 نسخه کتاب به واحد واسپاری الزامیست).
ثبت درخواست اعلام وصول از طریق سامانه جامع امور ناشران
درج تمامی اطلاعات جزئی و مندرج در فیپای کتاب به‌صورت صحیح
ارائه 2 نسخه کتاب (با درج شماره درخواست اعلام وصول ثبت شده، در صفحه اول کتاب)
ارائه برگه اعلام وصول (واسپاری)
تمامی اطلاعات مندرج در فیپای کتاب، باید در این فرم به‌صورت صحیح درج شود (در تکمیل اطلاعات باید خیلی دقت کنید). چنانچه ناشر پس از ارسال فرم تصمیم بر تغییر یکی از موارد بگیرد، فرم تحویل داده‌شده باطل است و قابل‌ویرایش نیست. در صورتی‌که پس از گذشت مدت مشخص از تاریخ ثبت اعلام وصول در سامانه امور ناشران، مجوز اعلام وصول به واحد اعلام وصول اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی در هر استان ارسال نشود، آن اعلام وصول به حالت "عدم دریافت نسخه چاپی" تغییر وضعیت می‌دهد و بررسی آن پس از رسیدن نسخه چاپی، به‌هیچ‌وجه ممکن نیست و باید برای آن شماره از کتاب ثبت مجدد اطلاعات اعلام وصول درخواست شود (به اطلاعاتی که درج می‌کنید توجه کنید).
متناسب با تیراژ کتاب، تحویل حداقل 2 نسخه فرم اعلام وصول (حداکثر 10 نسخه)
تأیید هر 2 فرم اعلام وصول توسط کارشناس نشر در سامانه جامع ناشران
امضای هر 2 فرم اعلام وصول توسط رئیس اداره فرهنگی و تحویل به ناشر برای ثبت آن در دبیرخانه ثبت و شماره شدن فرم در دبیرخانه اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی
تحویل 1 نسخه فرم اعلام وصول به ناشر و 1 نسخه به کارشناس نشر توسط دبیرخانه اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی
ثبت اعلام وصول در سامانه آمار توسط کارشناس نشر و ارسال کتاب‌ها به مراکز مربوطه
نکته: همچنین چند نسخه نیز می‌بایست به مرکز اسناد و کتابخانه ملی و یک نسخه نیز می‌بایست به خانه کتاب ارسال شود.
سخن پایانی
با توجه به اینکه در سال‌های اخیر برخی از موضوعات مانند توسعه‌فردی و خودیاری (روان‌شناسی عمومی)، آموزشی، سازمانی و... طرفداران زیادی پیداکرده‌اند و مخاطبان زیادی به دنبال چنین کتاب‌هایی هستند، ازاین‌رو برخی از متقاضیان و ناشران سرمایه‌گذار، به دنبال مراکز و سایت های تخصصی ارائه‌دهنده خدمات کتاب ازجمله ترجمه، ویراستاری، اخذ مجوز و چاپ هستند. شبکه مترجمین اشراق باسابقه قریب به 10 سال فعالیت درخشان و دارنده 3 گواهینامه بین‌المللی، جهت رفع این دغدغه و نیاز شما متقاضیان ارجمند با دارا بودن مترجمین نیتیو و تیم تخصصی اخذ مجوز و چاپ کتاب خود، روند دریافت تمامی مجوزهای چاپ کتاب ترجمه‌شده را تسریع می‌بخشد و تمامی خدمات حوزه تخصصی کتاب ازجمله ترجمه، ویراستاری را ارائه می‌دهد. شما می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر با تیم مشاوره و پشتیبانی شبانه‌روزی ما تماس حاصل فرمایید و راهنمایی لازم خود را بگیرید.
