همانطور که ترجمه کتاب علمی نیاز به مترجم متخصص در رشته خود دارد برای ترجمه تخصصی کتاب کودک هم باید از مترجم متخصص در این زمینه کمک گرفت. مخاطبهای کتاب کودک حساسترین قشر جامعه هستند. بااینکه کودکان علم و سواد زیادی ندارند اما قدرت بالای آنها در تشخیص لحن خوب و بد و غرق شدن در تصاویر و قهرمان کتابها باعث میشود ترجمه کتاب کودک بسیار حساس شود. یک مترجم برای ترجمه تخصصی کتاب کودکان علاوه بر تخصص، نیاز بهدقت، حوصله و درک کردن احساسات لطیف کودکان دارد.
کودکان از آسیبپذیرترین قشر جامعه هستند که سطح علمی آینده کشور بستگی به سواد، فرهنگ و سطح علم کودکان امروز دارد. اگر آیندهبین باشیم درک خواهیم کرد که کتاب کودک از کتاب علمی باارزشتر است. کودکان بهعنوان مخاطبان خاص محسوب میشوند بنابراین برای نوشتن و ترجمه کتاب این قشر از جامعه باید ویژگیهای شخصیتی و روحیات آنها را بهتر بشناسیم. انتقال فرهنگ در میان نسلها با ترجمه کتاب کودک ممکن میشود و باعث میشود کودکان از سن کم با شیوه زندگی و آداب و رسوم کشورهای دیگر آشنا شوند. ترجمه کتاب کودک بسیار اهمیت دارد و کار آسانی نیست. شاید یک مترجم متخصص و موفق در کتابهای علمی فکر کند بهراحتی میتواند کتاب کودک را ترجمه کند درحالیکه چنین نیست. ترجمه کتاب کودک خود نیاز به تخصص درزمینهٔ کتاب کودک دارد. شاید در کتابهای علمی تصاویر تا حد زیادی اهمیت نداشته باشند اما در کتاب کودک متن و تصویر از اهمیت یکسانی برخوردارند. یعنی در هر صفحه از کتاب که متنی نوشته میشود باید تصویر گویای همان متن باشد. این امر برای کتابهای در سنین پایینتر از اهمیت بالاتری برخوردار است چراکه کودکان سن پایین که سواد خواندن ندارند دارای صبر کمی هستند و نمیتوانند منتظر بمانند بزرگترها متن را برایشان بازخوانی کنند برای همین یا خودشان از روی تصاویر برای خود قصه میگویند و یا بزرگترها با نگاه کردن به تصاویر با موضوع کتاب آشنا شده و قصه را در قالب تصویر برای کودک توضیح میدهند.
کتابهای کودک برحسب گروه سنی آنها طبقهبندی میشود. هر رده سنی نیاز به تکنیکهای خاص ترجمه دارد. یکی از سختیهای دیگر ترجمه و نویسندگی کتاب کودک این است که یک کتاب کودک باید بهگونهای نوشته و ترجمه شود که هم برای کودک و هم بزرگسالان جالب باشد چراکه کودکان در سنین کم، سواد خواندن نداشته و از بزرگترها برای خواندن کتاب کمک میگیرند و در سنین بالاتر هم دوست دارند کتاب را برای بزرگترها بخوانند. پس یک کتاب کودک باید چنان زیبا و جالب نوشته و ترجمه شود که برای بزرگترها هم جذاب باشد.
نوشتن کتاب کودک و ترجمه آن باید بسیار باحوصله و دقت انجام شود. کودکان با قهرمانان داستانها و کتابها زندگی میکنند و اکثر این قهرمانان برای همه کودکان در یک دوره یکسان است. کودکان به حدی غرق در رؤیای کودکی با قهرمان کتاب و داستان میشوند که تمام رفتار و حرکاتشان را از آنها تقلید میکنند و دوست دارند کیف، کتاب، دفتر و لباسشان عکس آن قهرمان مورد علاقهشان را داشته باشد. آینده این کودکان و طرز فکرهای آنها است که آینده کشوری را میسازد. لذا باید در ترجمه و نوشتن کتاب کودک با حساسیت بالای رفتار کرد.
کتاب داستان از محبوبترین کتابها برای کودکان محسوب میشود که معمولا پدر و مادر هنگام خواب برای فرزندان خود میخوانند. بخشی از رویاپردازیهای کودکان و رشد فکری و ذهنی آنها تحت تاثیر همین داستانها قرار دارد. کودکان هنگام گوش دادن به داستان کتاب، غرق در موضوع آن میشوند و خود را به جای قهرمان داستان تصور میکنند. پس بسیار اهمیت دارد که کتاب داستان کودک با توجه به رده سنی او انتخاب شود تا باعث ایجاد افکار نامناسب در ذهن کودک نشود.
کتاب آموزشی همانطور که از نامش مشخص است برای آموزش به کودکان نوشته شده و بیشک اهمیت زیادی دارد. امروزه بر خلاف دهههای قبل در حوزه آموزش کودکان، بهخصوص سنین پایین تر از 7 سال که هنوز وارد مدرسه و محیط آموزشی نشدهاند، کتابهای آموزشی زیادی طراحی شده است که میتواند تاثیرات مفیدی بر رشد ذهنی کودک داشته باشد. مثل کتابهای آموزش حروف الفبای فارسی و انگلیسی، یا آموزش اعداد و اشکال و... . از این رو ترجمه این نوع کتابهای آموزشی میتواند بسیار کاربردی باشد.
در کنار کتابهای آموزشی و داستان، یکسری کتابهایی که جنبه سرگرمی داشته و مهارت و دقت کودک را بالا میبرد، کتابهای نقاشی و رنگآمیزی هستند که علاوه بر جنبه سرگرمی میتواند باعث تقویت ذهن و تحریک فعالیت دوپامین در مغز کودک شود. نقاشی هر دو نیمکره مغز را به چالش میکشد و باعث رشد خلاقیت در کودک میگردد.
ادبیات کتاب کودک در ترجمه آن بسیار مهم است بهگونهای که باید دری برای کشف و هیجان باشد.
کتاب کودک باید بهگونهای نوشته و ترجمه شود که ادبیات گذشته به نسلهای بعدی انتقال یابد.
ترجمه کتاب کودک باید بهگونهای باشد که کودک هم با فرهنگ کشور خود بیشتر آشنا شود هم با فرهنگ کشورهای دیگر
کوکان با خواندن کتاب دایره لغاتشان زیاد میشود و فن بیان، فرهنگ و قوه تخیلشان قوی میشود برای همین باید در انتخاب کلمات و واژهها دقت بسیاری شود.
یک مترجم برای ترجمه کتاب کودک باید علاوه بر تخصص در کار ترجمه با فضای کودکانه آشنا باشد. مترجم نباید از کلمات پیچیده در ترجمه استفاده کند بلکه باید با زبان کودک سخن بگوید و با توجه به رتبهبندی کتاب که مخصوص کدام رده سنی است دایره واژگان خود را تغییر دهد.
در تمام ترجمهها مترجم باید اصل امانتداری و رواننویسی ترجمه را رعایت کند. در ترجمه کتاب کودک روان بودن متن ترجمه بسیار اهمیت دارد. کودکان حوصله و صبر خواندن یک پاراگراف طولانی را ندارند. مترجم باید متن را ساده، روان و سیلیس ترجمه کند تا کودکان از خواندن کتاب لذت ببرند.
یکی دیگر از مسئلههای بسیار مهم انتخاب کتاب کودک است. کتابی که برای ترجمه انتخاب میشود باید با فرهنگ و آداب و رسوم کشور مقصد همخوانی داشته باشد.
کتاب ترجمهشده برای اینکه حس کنجکاوی در کشف مسائل و هیجان را در کودک ایجاد کند باید آموزشی باشد؛ و با هدف فرهنگسازی مثبت و متناسب با فرهنگ و اعتقادات کشور مقصد منتشر شود.
ترجمه کتاب برای کودکان و نوجوانان با توجه به حساسیتها و نکتهسنجیهای لازم برای این گروه سنی، ادبیات متفاوتی نسبت به سایر کتابها میطلبد. همچنین به علت آسیبپذیری و حساسیت مخاطبان این کتابها، لازم است زمان و انرژی بیشتری برای ترجمه این نوع کتب صرف شود تا انتخاب واژهها و انتقال مفهوم داستان بهتر صورت گیرد. شبکه مترجمین اشراق ترجمه تخصصی کتاب را برای تمام ردههای سنی انجام میدهد. این موسسه ترجمه کتابهای کودک و نوجوان را به افرادی واگذار میکند که سابقه تخصصی بیشتری در این حوزه دارند و میتوانند با قلمی روان و کاملاً مناسب کودکان و نوجوانان، کتاب را به بهترین نحو ممکن ترجمه کنند.
