سفارتها برای بررسی اعتبار ترجمه رسمی مدارک معمولاً از چند روش و معیار مشخص استفاده میکنند تا از درستی، اصالت، و رسمیبودن ترجمهها مطمئن شوند. در ادامه مهمترین روشها و معیارها آورده شده است :

مهر و امضای رسمی مترجم یا دارالترجمه
سفارتها بررسی میکنند که ترجمه دارای مهر و امضای رسمی مترجم قَسَمی (دارالترجمه رسمی) باشد.
در ایران، مترجمان رسمی دارای شماره پروانه از قوه قضاییه هستند و مهر آنها باید با مشخصات درجشده در سامانه رسمی مطابقت داشته باشد
تأیید قوه قضاییه و وزارت امور خارجه (در صورت نیاز)
بسیاری از سفارتها فقط ترجمههایی را میپذیرند که توسط وزارت دادگستری و وزارت امور خارجه تأیید شده باشند.
این دو تأییدیه نشان میدهد که ترجمه از سوی دولت ایران به رسمیت شناخته شده و اصل مدرک معتبر بوده است


تطابق با اصل مدارک
سفارتها معمولاً بررسی میکنند که ترجمه دقیقاً با محتوای اصل مدرک مطابقت دارد (بدون حذف، اضافه یا تغییر معنی).
در صورت شک، ممکن است از متقاضی بخواهند اصل مدرک را نیز ارائه دهد تا مقایسه انجام دهند
زبان و قالب ترجمه
ترجمه باید از نظر فرمت، ساختار، و زبان رسمی کشور مقصد مطابق استانداردها باشد.
بعضی سفارتها ترجمه به زبان رسمی کشور خود را الزامی میدانند (مثلاً سفارت آلمان فقط ترجمه آلمانی را میپذیرد).


عدم وجود خطخوردگی یا ویرایش غیرمجاز
هرگونه خطخوردگی، اصلاح دستی یا مهر ناخوانا میتواند باعث رد ترجمه شود.
ترجمه باید تمیز، خوانا و بدون هرگونه دستکاری باشد
اعتبار زمانی (در صورت وجود)
برخی مدارک (مثل گواهی تجرد یا عدم سوءپیشینه) اعتبار زمانی محدود دارند. سفارت بررسی میکند که ترجمه و اصل مدرک در بازه معتبر صادر شده باشند

مفهوم مهر و امضای رسمی مترجم یا دارالترجمه

در ایران، فقط مترجمان رسمی قوه قضاییه مجاز هستند ترجمه رسمی انجام دهند.
هر مترجم رسمی دارای موارد زیر است:
شماره پروانه مترجم رسمی (صادرشده از سوی قوه قضاییه)
مهر مخصوص مترجم رسمی (دارای نام، شماره پروانه و زبان تخصصی مترجم)
امضای ثبتشده در قوه قضاییه
این سه مورد در کنار هم اعتبار قانونی ترجمه را تضمین میکنند
ویژگیهای مهر مترجم رسمی
بهصورت دایرهای یا مستطیلی است.
شامل موارد زیر میشود:
نام و نام خانوادگی مترجم
شماره پروانه مترجمی
عبارت «مترجم رسمی قوه قضاییه»
زبان تخصصی (مثلاً انگلیسی، آلمانی، فرانسه و...)
روی هر صفحه از ترجمه رسمی باید مهر مترجم زده شود (نه فقط صفحه آخر).


امضای مترجم رسمی
امضا باید با نمونه ثبتشده در اداره امور مترجمان رسمی مطابقت داشته باشد.
امضا معمولاً در صفحه آخر ترجمه درج میشود، زیر عبارتهایی مثل:
“ترجمه حاضر صحیح و مطابق با اصل مدرک میباشد.”
نقش مهر دارالترجمه
در برخی دارالترجمهها، علاوه بر مهر مترجم، مهر دارالترجمه نیز روی مدارک زده میشود.
این مهر نشاندهندهی محل فعالیت مترجم رسمی است و جنبه تکمیلی دارد، نه الزامی؛
اما سفارتها معمولاً ترجمههایی را میپذیرند که هم مهر مترجم رسمی و هم مهر دارالترجمه را داشته باشند

سفارتها معمولاً فقط ترجمههایی را قبول میکنند که:
دارای مهر برجسته (یا جوهری) مترجم رسمی باشند؛
هیچ خطخوردگی، تغییر دستی یا مهر ناخوانا نداشته باشند؛
در صورت نیاز، مهر وزارت دادگستری و وزارت امور خارجه هم داشته باشند (برای تأیید رسمیتر)
تأیید قوه قضاییه و وزارت امور خارجه مرحلهای مهم در فرآیند رسمیسازی ترجمه مدارک است، بهویژه وقتی قرار است مدارک برای ارائه به سفارتها یا دانشگاههای خارج از کشور استفاده شوند.
در ادامه، این دو مرحله را بهصورت دقیق و ساده بررسی می کنیم:

ترجمه توسط مترجم رسمی دارای پروانه معتبر انجام شده باشد،
اصل مدرک معتبر و قانونی باشد (مثلاً جعلی یا دستنویس نباشد).
روند:
مترجم رسمی، ترجمه را انجام میدهد و مهر و امضای خود را میزند.
دارالترجمه مدارک و ترجمهها را برای تأیید دادگستری ارسال میکند.
در صورت تأیید، مهر برجسته دادگستری روی ترجمه زده میشود
عبارت «تأیید میشود»
نام اداره کل امور مترجمان رسمی
شماره تأیید و تاریخ
مهر برجسته یا مهر جوهری مخصوص قوه قضاییه


وزارت امور خارجه بررسی میکند که:
تأیید قوه قضاییه قبلاً انجام شده باشد،
مدارک از نظر شکل و مهرهای رسمی دولت ایران درست باشند،
ترجمه برای ارائه به خارج از کشور معتبر باشد.
روند:
پس از تأیید دادگستری، مدارک به اداره امور اسناد و مترجمان وزارت امور خارجه ارسال میشوند.
پس از بررسی، مهر وزارت امور خارجه روی ترجمه زده میشود
مهر وزارت امور خارجه معمولاً:
دارای آرم رسمی جمهوری اسلامی ایران است،
شماره و تاریخ دارد،
مهر برجسته یا رنگی است و معمولاً به زبان فارسی و انگلیسی نوشته میشود

برخی سفارتها بدون این دو مهر ترجمهها را نمیپذیرند (مثل آلمان، ایتالیا، اتریش، نروژ و...).
بعضی سفارتها (مثل کانادا یا آمریکا) گاهی ترجمه با مهر مترجم رسمی بدون این دو تأییدیه را هم قبول میکنند.
همیشه باید قبل از ترجمه، با سفارت یا دارالترجمه هماهنگ کنید تا بدانید تأیید کدام مراجع لازم است.

یکی از اصلیترین معیارهای سفارتها در بررسی ترجمه رسمی، تطابق کامل ترجمه با اصل مدارک است.
در واقع، حتی اگر ترجمه توسط مترجم رسمی انجام شده و مهر قوه قضاییه و وزارت خارجه هم داشته باشد،
در صورت عدم تطابق با اصل مدرک، سفارت میتواند آن را رد یا بیاعتبار اعلام کند.
تمام اطلاعات موجود در اصل مدرک (نام، تاریخ، شماره، عنوان، نمرات، مهرها و...)
باید بهدرستی و بدون تغییر یا حذف در ترجمه آورده شود.
هیچ اضافهنویسی، اصلاح معنایی یا برداشت شخصی مترجم نباید وجود داشته باشد.
نامها و مشخصات فردی
تطابق کامل با پاسپورت یا شناسنامه (حتی در املای انگلیسی).
در صورت اختلاف در املای نامها (مثلاً Mohammad / Mohamad)، مترجم باید توضیح در پاورقی یا یادداشت رسمی بنویسد.
تاریخها
باید دقیقاً برابر با اصل مدرک باشد.
در صورت تبدیل تاریخ (شمسی به میلادی)، روش تبدیل باید استاندارد و یکسان باشد.
شمارهها و کدها
شماره سند، شماره دانشآموزی، شماره سریال مدرک، شماره گواهی و غیره باید بدون اشتباه منتقل شود.
مهرها و امضاها
در ترجمه نباید حذف یا بازنویسی شوند؛
بلکه باید بهصورت توضیحی درج شود، مثلاً:
[مهر دانشگاه تهران] یا [امضای مدیر کل]
عنوان و نوع مدرک
نوع مدرک باید همان باشد (مثلاً “گواهی اشتغال به کار” نباید به “نامه کاری” ترجمه شود).
ترجمه باید رسمی و دقیق باشد، نه آزاد یا تفسیری
سفارت معمولاً:
از متقاضی میخواهد اصل مدرک و ترجمه رسمی را همزمان ارائه دهد.
تطبیق میدهد که اطلاعات یکسان است.
در صورت مشاهده هرگونه اختلاف جزئی، ممکن است: ترجمه را رد کند،
یا از شما بخواهد ترجمه جدید و اصلاحشده ارائه دهید

نکات کاربردی (جمع بندی)
همیشه قبل از ترجمه، مدارک را بررسی و یکسانسازی کنید (مثلاً نامها در پاسپورت و مدرک تحصیلی).
اگر مدرک دارای مهر یا امضای محو یا ناخوانا است، بهتر است نسخه جدید و خوانا تهیه کنید.
مترجم رسمی موظف است اصل مدرک را مشاهده کند قبل از ترجمه و گواهی تطابق دهد
استعلام از دارالترجمه رسمی:
سفارت معمولاً ترجمه رسمی را از دارالترجمههایی قبول میکند که مورد تایید قوه قضائیه یا وزارت دادگستری کشور مبدا باشند. در برخی موارد، سفارت با دارالترجمه تماس میگیرد یا استعلام میگیرد تا صحت ترجمه و مجوز رسمی بودن آن را تایید کند.
مهر و امضای رسمی:
ترجمه رسمی باید دارای مهر و امضای مترجم رسمی باشد. این مهر و امضا معمولاً مشخصات مترجم و شماره پروانه رسمی او را دارد که قابل استعلام است.
مهر تایید دادگستری یا وزارت امور خارجه:
بعضی مدارک علاوه بر ترجمه رسمی نیاز به تایید دادگستری یا وزارت امور خارجه دارند. این مهرها اعتبار مدارک و ترجمهها را بیشتر تضمین میکنند.
مقایسه با اصل سند:
در بعضی موارد، سفارت از متقاضی میخواهد اصل سند را همراه داشته باشد تا ترجمه را با اصل سند مقایسه کنند و مطابقت آن را بررسی کنند.
استفاده از سامانههای الکترونیکی:
بعضی کشورها سامانههای آنلاین دارند که با وارد کردن شماره مجوز مترجم یا کد ترجمه میتوان اعتبار ترجمه را بررسی کرد.
دارالترجمه اشراق، بهعنوان یک مرکز معتبر ترجمه رسمی، با ارائه ترجمه رسمی به 6 زبان رسمی انگلیسی ،عربی ،ترکی استانبولی ،ترکی آذربایجانی ، فرانسوی و آلمانی در تسهیل روند ترجمه مدارک نقش مهمی ایفا میکند. این شبکه با تیمی مجرب و متخصص، توانایی ترجمه رسمی اسناد و مدارک باکیفیت بالا را دارد و تمامی تاییدات لازم از مراجع رسمی مانند دادگستری، وزارت خارجه و سفارت را برای مدارک ترجمهشده اخذ میکند. بهاینترتیب، متقاضیان میتوانند فرآیند ترجمه را بدون نگرانی طی کنند، زیرا مدارک ترجمهشده توسط مترجمین رسمی و معتبر، بهراحتی توسط مقامات مهاجرتی کشورهای مختلف پذیرفته میشود.