ویرایش در تعریف ساده بهمعنی مرتب کردن نوشته، زیاد یا کم کردن مطلب، تصحیح و تنقیح متن جهت روان شدن خوانایی آن قبل از ارسال به چاپ است. درواقع یک ویراستار باتجربه ابتدا متن را میخواند و تمامی بینظمیهای نگارشی و ایرادات متن را مشخص میکند و سپس به اصلاحات آن میپردازد. هدف نهایی در ویرایش رفع ایرادات متن، اشکالات دستوری و روان کردن متن برای چاپ و انتشار است.
متنی که توسط نویسنده یا مترجم نوشته میشود، یک محتوای خام است و بایستی قبل از انتشار توسط ویراستار ویرایش و ایرادات ممکن رفع شود. در واقع میتوان گفت که ویراستار تمامکننده و کاملکننده کار نویسنده و مترجم است.
هر متنی منحصربهفرد است. ویراستاری از مهمترین بخشهای تولید هر اثر مکتوبی است. اگر متن ویرایش نشود مخاطب را به خود جلب نخواهد کرد. چرا که هر متنی حتی پربار با ویرایش، زیبا و خواندنی میشود. نوع ویرایش متن با توجه به وضعیت نگارشی متن میتواند متفاوت باشد. سه روش کلی برای ویرایش یک متن وجود دارد که شامل ویرایش فنی و زبانی، ویرایش ساختاری و ویرایش محتوایی است. هر کدام از این روشها به ادیت بخشهای خاصی از یک متن میپردازند.
هدف از ویرایش فنی و زبانی اصلاح ظاهر متن است. هر چقدر ظاهر یک متن زیبا باشد، برای خواننده نیز جذاب و خواندنی خواهد بود. مواردی که مورد توجه ویراستار در ویرایش فنی است عبارتند از:
اصلاح غلطهای املائی و بررسی نشانهگذاریهای متن
میان رسمالخط کلمات یکپارچگی ایجاد کند.
متن را بررسی و پاراگرافبندی کند.
در صورت نیاز معادل لاتین کلمات را ذکر کند
اعلام و اصطلاحات متن را یکپارچهسازی کند.
اصول عددنویسی و فرمولنویسی را بهکار ببرد.
قوانین مربوط به اعرابگذاری و اختصارهای متن را اعمال کند.
قواعد مربوط به نقلقولها و اختصارهای متنی را اعمال کند.
ارجاعات داده شده در متن بررسی شود.
اندازه و فونت متن مخصوصأ عناوین فصلها، بخشها، زیرعنوانها و سربرگها بررسی شود.
قوانین مربوط به مآخذ، پانوشتها و یادداشتها در متن اعمال شود.
ویراستار در ویرایش فنی باید تصویرها، عکسها، فهرست، واژهنامه، نمایهها و جداول را بررسی کند.
در ویرایش ساختاری همانطور که از نامش پیداست، ساختار متن و جملهبندی آن بررسی و اصلاح میشود. هدف ویراستار در این ویرایش بررسی، ویرایش جمله و اجزای آن است. در حالت کلی موارد قابل توجه در ویرایش ساختاری شامل موارد زیر است:
ویراستار باید ایرادهای ساختاری و دستوری متن را برطرف کند.
ابهام و تناقض نباید در متن باشد.
واژههای فارسی را بررسی کند و بهترین واژه را انتخاب نماید.
معادیابیهای انجام شده را بررسی کند.
با کوتاه کردن جملات طولانی و روان کردن جملهها، جملهبندی متن را بهبود ببخشد.
ویرایش محتوایی نوعی ویرایش علمی و تخصصی است که با ویرایش ساختاری تفاوت دارد. در ویرایش محتوایی ویراستار روی محتوای متن تمرکز میکند و با توجه به محتوای متن شروع به ویرایش و اصلاح جملهبندی میکند. در ویرایش محتوایی ویراستار علاوه بر دانستن تمام نکات ویرایش باید با موضوع متن نیز آشنایی داشته باشد. از جمله مواردی که ویراستار محتوایی بایستی مدنظر قرار دهد :
ویراستار باید مطالب تکراری، غیرضروری، نامعتبر و بیمعنای متن را کاهش یا حذف کند.
مطالب ادرست و غیرعلمی را حذف کرده و برای افزایش یکارچگی متن آن را اصلاح کند.
ویراستار باید پاوشتها را بررسی و تصحیح کند و در صورت لزوم و کسب اجازه از مترجم و مؤلف مواری را اضافه کند.
هر متنی برای انتشار و خوانده شدن نیاز به بازبینی و اصلاح دارد. شاید با گفتن یک مثال ساده به اهمیت ویرایش متن پی ببرید. همه ما در طول روز در فضای مجازی مطالبی را با دیگران به اشتراک میگذاریم، یا به دوستان خود پیام ارسال میکنیم. بیشک اگر درستی متن نوشتهشده برایمان اهمیت داشتهباشد، قبل از ارسال آن را دوباره میخوانیم تا اشتباهی در ظاهر و مفهوم متن وجود نداشته باشد. این خود نوعی ویرایش محسوب میشود. در حالت کلی دو نوع متن وجود دارد: متن تخصصی و متن عمومی.
متنهای عمومی به متنهایی گفته میشود که برای نگارش یا ویرایش آنها تخصص خاصی نیاز نیست. مخاطبان این نوع متون نیز قشر خاصی نیستند و متن برای عموم قابل درک و خواندن است. در متنهای عمومی کلمات، عبارات و اصطلاحات تخصصی بهندرت به چشم میخورد. منظور از کلمات و عبارات تخصصی کلماتی هستند که در رشتههای خاصی به کار میروند و برای مردم عادی قابل درک نیست. از انواع متنهای عمومی میتوان به رمانها، نامههای اداری، کتابهای آشپزی، ورزشی، سرگرمی، اخبار و هر نوع متنی که حاوی متن محاورهای روزمره باشد، اشاره نمود.
متن تخصصی به متنی گفته میشود که در آن از کلمات، عبارات و اصلاحات تخصصی استفاده شده باشد. این نوع متون برای همه افراد قابل فهم نیست. لازمه نگارش و ویرایش این نوع متون تخصصی، داشتن اطلاعت کافی و دانش در آن حیطه است. بسیاری از کتابهای دانشگاهی در حوزه پزشکی، مهندسی، معماری و...، مقالات علمی پژوهشی در حوزههای مختلف و پایاننامههایی که در رشتههای مختلف ارائه میشوند، همگی از نمونههای متون تخصصی به شمار میروند.
متنهای عمومی هرچند غیرتخصصی باشند باید به دست یک ویراستار باتجربه که به اصول ویراستاری مسلط است ویرایش شوند. یک کتاب داستان ساده که برای یک کودک نوشته میشود اگر ویرایش نشود بیشک برای کودک هم خواندنی نخواهد بود چه برسد به رمانهای طولانی که خواننده با خواندن آنها جذب در رمان و داستان آن میشود. تفاوت ویرایش متن عمومی با متن تخصصی در دامنه لغات مورداستفاده در این متون و همچنین هزینه ویرایش است.
همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم متون تخصصی دارای کلمات و اصطلاحات تخصصی هستند و ویراستار آن متن باید مسلط به آن رشته باشد تا بتواند متن را ویرایش کند. در ویرایش متنهای تخصصی، ویراستار باید همواره به این نکته دقت کند که معنا و مفهوم کلمات و جملات تخصصی و علمی در حین ویرایش دچار تغییر یا ابهام نشوند. بهطورکلی ویرایش متن تخصصی باید بدست ویراستار متخصص انجام شود مخصوصاً اگر متنی که ویرایش میکند از زبان دیگر ترجمه شده باشد. با توجه به اینکه با پیشرفت روزافزون علوم مختلف، گستره کلمات تخصصی در رشتههای مختلف علمی نیز افزایشیافته است، لذا ویرایش متون تخصصی و علمی برای افرادی که تجربه و دانش کافی در این زمینه ندارند، بسیار مشکل شده است.
هزینه ویرایش متون به عوامل مختلفی بستگی دارد، یکی از این عوامل عمومی و تخصصی بودن متن است. ازآنجاییکه ویرایش عمومی سادهتر است و از اصطلاحات و عبارات تخصصی استفاده نشدهاست، هزینه ویرایش آن ارزانتر است. یکی دیگر از عواملی که در هزینه ویرایش تأثیر دارد، کیفیت ویرایش است. اگر متن شما، توسط یک ویراستار حرفهای و باسابقه ترجمه شود قطعاً بر کیفیت کار بیتأثیر نیست. برای ویرایش برخی متون در زمینههای علمی و تخصصی، داشتن تخصص و مهارت در آن رشته الزامی است. همچنین ویرایش متنهای تخصصی ترجمه شده با توجه به اینکه ویراستار باید ویرایش تطبیقی نیز انجام دهد و در صورت لزوم ویرایش نیتیو انجام شود هزینه متفاوت خواهد بود. اما در ویرایش متنهای عمومی ازآنجایی که متن نسبتاً ساده و غیرتخصصی است نیازی به تخصص خاصی ندارد. چراکه متن قابل درک است و هدف در نوشتن متن عموم مردم بوده است. درواقع ویراستار در ویرایش متن عمومی نیاز به تخصص در رشته خاصی را ندارد و فقط داشتن تجربه و دانستن اصول ویرایش کافی است.
ویرایش هر متنی، چه فارسی چه زبان دیگر، نیاز به دقت و مهارت خوبی دارد. هدف اصلی ویرایش این است که بتواند معنا و مفهوم متن را به شکلی رسا و شیوا به خواننده منتقل کند. یکسری اصولی ویرایشی تعریف شده است که ویراستار بر مبنای آنها متون مختلف را ویرایش میکند. وظیفه اصلی ویراستار نظمدهی به ساختار متن طبق اصول تعریف شده است تا در نهایت متنی عاری از اشتباهات ساختاری و محتوایی به مشتری تحویل دهد. این اصول شامل موارد زیر است :
استفاده از نشانهگذاریهای درست و صحیح
یکسان کردن رسمالخط در تمام طول متن
بررسی و اصلاح مشکلات دستور زبانی
رعایت کردن نکات مربوط به تایپ
استفاده نکردن از شکستهنویسی
از علائم جمع به صورت صحیح استفاده شود.
به پاورقیهای متن توجه شود.
نقل قولها از نظر درستی و اعتبار عبارت مورد نظر به دقت بررسی شود.
بررسی و اصلاح فهرستنویسی متن و پاراگرفبندی
بررسی و اصلاح اشکالات تایپی و املائی
شبکه مترجمین اشراق با دارا بودن ویراستاران باتجربه و متخصص بهصورت آنلاین و شبانهروزی درخواستهای شما را در خصوص ویرایش فن و ساختاری متنهای عمومی و تخصصی را میپذیرد. شبکه مترجمین اشراق با بهرهگیری از ویراستاران کار بلد در زمینهٔ ویرایش انواع متون در 85 رشته تخصصی مختلف آماده ویراستاری پروژههای شما کاربران محترم است. شبکه مترجمین اشراق با گردآوری ویراستاران متخصص کمک میکند هرچه بهتر و سریعتر به هدف خود دست یابید. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص هزینه ویرایش و بازه زمانی تحویل آن میتوانید از طریق مسیرهای ارتباطی درج شده در زیر با همکاران پشتیبان مجمموعه تماس حاصل فرمایید.
تیم پشتیبانی شبکه مترجمین اشراق، آماده پاسخگویی به سوالات شما در همه ساعات شبانهروز
آدرس: میدان انقلاب خیابان انقلاب به سمت ولیعصر بین خیابان دانشگاه فخررازی جنب بانک ملت ساختمان پارسا طبقه 6 واحد604.
تلفن: 66971897 (پیششماره 021)
ایمیل: tehran.eshragh@gmail.com
میدان انقلاب خیابان انقلاب به سمت ولیعصر بین خیابان دانشگاه فخررازی جنب بانک ملت ساختمان پارسا طبقه 6 واحد604.
02166971897 - 09966327226 - tehran.eshragh@gmail.com
آدرس: خیابان امام. چهارراه منصور. ساختمان سامان. طبقه ششم. واحد جنوبی.
تلفن: 33343915 - 33343916 - 33345229 - 33342677 (پیششماره 041)
ایمیل: trans.eshragh@gmail.com
خیابان امام. چهارراه منصور. ساختمان سامان. طبقه دوم. واحد شمالی.
09918953354 - official.eshragh@gmail.com