اصلی‌ترین موانع حفظ زبان مادری در دوران مهاجرت

زبان مادری پایه‌ای برای یادگیری زبان‌های دیگر و توسعه مهارت‌های زبانی فرد است. تحقیقات نشان داده ­اند که کودکی که به زبان مادری تسلط کافی دارد، زبان دوم را راحت تر فرا می گیرد. از سوی دیگر اگر کودک به قدر کافی در خانه در مواجهه با زبان مادری قرار نگیرد، ممکن است به مرور دچار ضعف در آن شود. از طرفی، شواهد بیشتری وجود دارد که برای خانواده های مهاجرین، خانه ها یک محیط زنده برای حفظ زبان است و خانواده در این شرایط سعی دارد با مکالمه به زبان مادری در محیط داخلی خانه فضا را تا حدی به محیط بومی خودشان شبیه کند تا فرزندان زبان مادری را در محیطی متفاوت یاد بگیرند. چرا که از دست رفتن زبان مادری در نسل دوم فرزندان، علاوه بر کمرنگ شدن هویت و اصالت، به معنی از دست رفتن تاثیرگذاری و حمایت خانواده نیز هست که در واقع بعنوان ریشه تعارضات بین نسلی و عدم ارتباطات خانوادگی در میان خانواده های مهاجر مطرح می شود؛ زیرا بسیاری از والدین و پدربزرگ­ ها و مادربزرگ­ ها توانایی کمی در صحبت به زبان کشور جدید دارند.

اولین و ساده ­ترین دلیل حفظ زبان مادری، مهارت و تسلط والدین مهاجر در این زبان است. در نتیجه قادر به ارائه اطلاعات کافی، دقیق و صحیحی از زبان هستند. همچنین به طور مداوم از زبان آموزش داده شده پشتیبانی می­ کنند و آن را در کودک تقویت می­ نمایند. هرچند که به والدین مهاجر گاه توصیه می شود که برای جلوگیری از تأخیر در گفتار، عدم ایجاد سردرگمی در فرزند و عملکرد بهتر در محیط­ های آموزشی، از صحبت به زبان مادری با او خودداری کنند. از آنجایی که در مدارس خارجی، به زبان رسمی آن کشور صحبت می شود، کودک برای برقراری ارتباط بهتر با محیط و همسالان، تمرکزش را روی یادگیری زبان جدید می­ گذارد. پاسخی هم که از محیط می گیرد به زبان مقصد است. در نتیجه ساعاتی را که در مدرسه می ­گذراند تمامی کنش­­ ها و واکنش ­های کلامی، به زبان مقصد اتفاق می­­ افتد؛ گوش کودک به مرور به شنیدن واژگان زبان مقصد عادت می­ کند، الفبای زبان مقصد را هر روز می­ نویسد و می­ خواند و خواه ناخواه تمامی ارتباطاتش در مدرسه به زبان کشور مقصد می­ باشد. از آنجایی که بسیاری از خانواده های مهاجر نگران عدم توانایی خود و فرزندانشان در برقراری ارتباط با محیط جدید هستند، ناخواسته تلاش می کنند تمام دانسته های خود و فرزندانشان در زمینه یادگیری زبان مقصد را در منزل به اشتراک بگذارند و به این ترتیب سطح یادگیری زبان را تقویت کنند. در نتیجه به دلیل این که کودکان نسبت به بزرگسالان توانایی بیشتری برای سازگاری با محیط جدید دارند، خواه ناخواه به مرور زبان مادری را فراموش می­ کنند و حتی گاهی اوقات دیده می­ شود که حدود دو سال بعد از مهاجرت، کودک دیگر قادر به تشخیص حروف زبان مادری نبوده و نوع نوشتار و حتی صداهای حروف را هم فراموش می کند.
بنابراین لزوماً باید راهکارهایی را به کار گرفت تا فرزندان در کنار یادگیری رو به رشد زبان جدید، در حفظ و تقویت زبان مادری هم توانمند شوند.