10 چالش مهم یک مترجم
مترجمان در فرآیند ترجمه با چالش های متعددی مواجه می شوند که گذر از این چالش ها نیازمند مهارت و تجربه خاصی است. در این مطلب قرار است به اصلی ترین این چالش ها و راهکارهای تعدیل آن بپردازیم.
چالش به معنای یک موقعیت یا وضعیتی است که برای فرد یا گروهی به دلایلی مشکل‌ساز یا پیچیده است. چالش‌ها می‌توانند در حوزههای مختلفی از زندگی افراد وجود داشته باشند، از جمله حوزههای شخصی، حرفه‌ای، تحصیلی، اجتماعی و فرهنگی. چالش‌ها ممکن است به عنوان فرصت‌هایی برای رشد و یادگیری در نظر گرفته شوند و همچنین ممکن است به دلیل پیچیدگی یا نیاز به تلاش و استراتژی‌های خاص، موجب ایجاد فشار و نگرانی شود.
چالش‌ها معمولاً موقعیت‌هایی هستند که نیازمند تلاش، خلاقیت، تصمیم‌گیری و استفاده از مهارت‌ها و منابع موجود هستند. آنها می‌توانند به دلیل عدم آشنایی با موقعیت، وجود محدودیت‌ها و موانع، پیچیدگی و تناقضات، رقابت و فشارهای خارجی و داخلی و یا نیاز به تصمیم‌گیری در شرایط نامعلوم و ناقص پیش آیند.
چالش‌ها می‌توانند به عنوان فرصت‌هایی برای رشد و توسعه شخصی، تقویت مهارت‌ها، ایجاد انگیزه و ارتقاء خودباوری و اعتماد به نفس مورد استفاده قرار بگیرند. با مواجهه و پیش‌بردن در برابر چالش‌ها، افراد می‌توانند تجربه‌های جدید کسب کنند و به بالابردن سطح عملکرد و انجام وظایف خود بپردازند.
مترجمان با برخی چالش‌ها در فرآیند ترجمه مواجه می‌شوند که عمل ترجمه را برای آنان دشوارتر میسازد. بعضی از این چالش‌ها عبارتند از:
برخی از عبارات، اصطلاحات یا اصطلاحات زبانی در زبان‌های مختلف ممکن است معنای دقیقی نداشته باشند. مترجمان باید تلاش کنند تا معنای اصلی و هدف اصلی متن را در ترجمه حفظ کنند. این چالش زمانی پیش می آید که معنای دقیق یک عبارت در زبان مبدأ با معادل دقیق در زبان مقصد همخوانی نداشته باشد.
بعضی از متون، به خصوص در حوزههای علمی، فنی و تخصصی، ممکن است پیچیدگی و تراکم بالایی داشته باشند. ترجمه این نوع متون ممکن است زمان‌بر و دشوار باشد و نیازمند تحقیق و درک دقیق مفاهیم و اصطلاحات تخصصی باشد.
درک و شناخت عمیق از دستور زبان و رسوم فرهنگی و اجتماعی زبان مقصد، لازمه هر مترجمی است. زبان‌ها به شکل‌ها، عادات و فرهنگ‌های مختلفی متصل هستند. مترجم علاوه بر قواعد دستور زبان مقصد، بایستی تفاوت های رفتاری، فرهنگی و احساسی منطقه ای که زبان مقصد به آن تعلق دارد را شناخته و با توجه به آن ترجمه خود را پیش برده و بتواند این تفاوت‌ها را در ترجمه‌اش در نظر بگیرد.
در برخی موارد، مترجمان مجبور به ترجمه متونی هستند که به صورت فشرده و در مدت زمان کوتاهی باید ترجمه کنند. مترجمان باید توانایی مدیریت زمان خود را داشته باشند و توانایی ترجمه در زمان محدود را داشته باشند.
به گروهی از کلمات که به طور واحد یک مفهوم یا کمیت خاص را بیان می کنند و معنی خاصی دارند، اصطلاح می گویند. اصطلاحات را نمی توان با معنی کردن کلمه به کلمه آنها ترجمه کرد، زیرا در این صورت معنی لازم را نخواهد داد. یکی از مشکلات ترجمه، همین ترجمه اصطلاحات از زبانی به زبان دیگر می باشد.
متون تخصصی، اصطلاحات و عبارات تخصصی زیادی در بطن خود دارند. بنابراین ترجمه آن ها بسیار سخت تر از سایر متون می باشد. کار از آن جایی سخت تر می شود که برخی از اصطلاحات و عبارات در رشته های متفاوت، معنا و مفهوم خاص و متفاوتی دارند. این مسئله موجب می شود، مترجم غیرتخصصی در برابر متون تخصصی مانند ترجمه مقاله با سختی های زیادی روبرو باشد.
از ترکیب دو یا چند کلمه با هم، کلمات مرکب تشکیل می شوند. گاهی معنای کلی کلمه مرکب با معنی کردن تک تک کلمات آن به دست نمی آید. کلمات مرکب سه دسته اند:
1- کلمات مرکبی که معنای آنها، دقیقا همان چیزی است که اجزای آنها را تشکیل داده است. مانند “Haircut”
2- کلمات مرکبی که معنایی مشابه یکی از اجزای تشکیل دهنده خود را دارند. مانند “Bookworm”
3- کلمات مرکبی که هیچ ارتباطی با معانی کلمات تشکیل دهنده خود ندارند. مانند “Outline” که در زبان انگلیسی، به طرح کلی یا خلاصه چیزی اشاره دارد. ولی این معنی هیچ ارتباطی با کلمه “Out” به معنای بیرون یا “Line” به معنای خط ندارد.
یک کلمه ممکن است بسته به جایی که قرار گرفته است و چگونگی استفاده از آن در یک جمله، معنای متفاوتی بدهد. این کلمات دو دسته اند:
کلماتی که هم آوا هستند و شکل ظاهری یکسانی دارند، اما معنایشان متفاوت است. مانند کلمه “Scale” در جمله زیر که با دو معنای متفاوت به کار گرفته شده است:
.Scale the fish before weighing it on the scale
کلماتی که املای یکسانی دارند ولی تلفظ و صدای متفاوت، که باعث تغییر در ترجمه آن ها می شود. برای مثال واژه “Live” با دو تلفظ [laɪv] و [lɪv] که هرکدام معنی متفاوتی دارد.
گاهی اوقات، یک عبارت میتواند معنایی کاملاً متضاد با ترجمه تحت اللفظی خود داشته باشد. به این نوع عبارات، کنایی می‌گویند. کنایه به استفاده از کلمات و عباراتی اشاره دارد که در ظاهر معنایی مستقیم و لفظی دارند، اما در واقع به معنای ضمنی، تمنایی یا توصیه‌ای اشاره می‌کنند. در این نوع عبارات، ترجمه کلمه به کلمه منجر به معنای غلط می‌شود و باید از این روش پرهیز کرد.
این نوع عبارات بیشتر در رمان‌های گفتگو محور، شعر، متون هنری و مکالمه‌های روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرند. به چشم می‌خورند. مترجم باید تخصص کافی داشته باشد و با زبان محاوره‌ای و اصطلاحات زبان مقصد آشنا باشد تا بتواند این نوع عبارات را شناسایی کرده و ترجمه صحیح انجام دهد.
در برخی موارد، انتقال عواطف و احساسات در ترجمه ممکن است مشکل باشد. لغات و عباراتی که در یک زبان برای بیان عواطف مورد استفاده قرار می‌گیرند، ممکن است در زبان دیگر معادل دقیق نداشته باشند.
گاهی حضور یک فعل و حرف اضافه در کنار یکدیگر معنایی کاملا متفاوت نسبت به زمانی که هر کدام جداگانه مورد استفاده قرار می گیرند، دارد. مانند “break in”. مکان استفاده و نحوه تشخیص این نوع افعال در جملات، مسئله ای است که باید مورد توجه قرار گیرد. در برخی از این افعال، می توان بین فعل و حرف اضافه کلمه ای را قرار داد. بنابراین تشخیص درست افعال دو بخشی یا مرکب، لازمه شناخت دقیق از زبان مقصد و یکی از چالش های بزرگ مترجمان می باشد.
البته باید خاطر نشان کرد که موارد گفته شده تنها چند مثال از چالش‌هایی هستند که مترجمان در فرآیند ترجمه با آنها مواجه می‌شوند. هر ترجمه‌ای ممکن است شرایط منحصر به فرد خود را داشته باشد و نیاز به تصمیم‌گیری‌های خاص داشته باشد. در بالا مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های متداول در ترجمه مورد بحث قرار گرفت و همانطور که دیدید مترجمان با مشکلات زیادی در حرفه خود روبرو هستند. مترجمان باید مهارت‌های ترجمه خود را تقویت کنند، آموزش‌های مرتب دریافت کنند، بازخوردها را دریافت کنند و همچنین با استفاده از منابع معتبر و دسترسی به اطلاعات به‌روز، توانایی‌های خود را بهبود بخشند. در ادامه میخواهیم مفصلاً راهکارهایی برای حل موانع و مشکلات گفته شده ارائه دهیم.
در بالا از مسائل چالش برانگیزی صحبت کردیم که ممکن است برای یک مترجم پیش بیاید. اما موارد گفته شده مسائلی نیستند که نتوان حل کرد. برای حل چالش‌های مترجمی، می‌توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
مترجم باید در مورد موضوع مورد ترجمه و فرهنگ‌های زبان مبدأ و مقصد به تحقیقات کامل بپردازد. با مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر، میتواند بهترین راه حل را برای ترجمه پیدا کند.
استفاده از دیکشنری‌ها، لغت‌نامه‌ها، بانک اصطلاحات و منابع معتبر مانند پایگاه های داده علمی و سایت های معتبر میتواند به مترجم در انتخاب بهترین معادل‌ها و ترجمه دقیق کمک کند.
برقراری ارتباط با نویسنده یا مترجم دیگری که با زبان مبدأ یا مقصد آشنایی دارد، میتواند مفید باشد. این امکان را می‌دهد تا با یکدیگر درباره تفاصیل و معناهای مختلف گفتگو کرده و به تفاهم بهتری برسند.
اختصاص زمان کافی برای ترجمه و جمع‌آوری نظرات و بازخوردهای از دیگران میتواند به مترجم کمک کند تا بهترین ترجمه را ارائه دهد و از اشتباهاتی که به علت عجله رخ می‌دهد، جلوگیری کند.
به جای تلاش برای ترجمه دقیق کلمه به کلمه، مترجم باید بر مفهوم اصلی و هدف اصلی جمله تمرکز کند. این کمک می‌کند تا ترجمه مناسبی برای مخاطبان زبان مقصد ارائه شود.
پس از ترجمه، مترجم باید ترجمه خود را با دقت مورد بررسی و ویرایش قرار دهد. ویراستاری تخصصی متن، این فرصت را به او می‌دهد تا اشتباهات را تشخیص داده و اصلاحات لازم را اعمال کند.
استفاده از راهکارهای گفته شده می تواند به مترجمان کمک کند تا بر چالش‌های ترجمه فائق آمده و ترجمه های دقیق و کیفی ارائه دهند.
شبکه مترجمین اشراق، با کادر حرفه ای و مجرب خود، گام بزرگی در راستای ترجمه متون تخصصی پژوهشگران عزیز فراهم آورده است. ترجمه کتب، مقالات، پایان نامه و اسناد تجاری خود را به مترجمان حاذق شبکه مترجمین اشراق بسپارید.
اگر احساس میکنید پیش از جلسه دفاعیه، پایان نامه شما نیاز به بازخوانی توسط یک ویراستار مجرب دارد، یا مقاله تان پیش از ارسال برای نشریه، بهتر است توسط شخص متخصصی پالایش شود، با استفاده از دکمه زیر سفارش ویراستاری خود را ثبت کنید.
همچنین جهت تبدیل انواع محتوا به فایل صوتی توسط گویندگان به نام و خوش صدای شبکه مترجمین اشراق از لینک زیر اقدام نمائید.
