بنابراین امر ترجمه که امروزه یکی از شغل های برتر جهان محسوب می شود، یک کار کاملا تخصصی و حرفه ای می باشد. در این حرفه مشکلاتی نیز وجود دارد که کار ترجمه را به یک عمل سخت و چالش برانگیز تبدیل کرده است. در این مقاله برخی از مشکلات ترجمه که پیش روی هر مترجمی قرار دارد، بررسی می شود. لازم به ذکر است که موارد مطرح شده صرفا مشکلات عمومی موجود می باشد و امر ترجمه نیازمند توجه بیش از این هاست.

1. اختلاف در ساختارهای زبانی

هر زبانی دارای ساختار مخصوص به خود است. یکی از سختی های امر ترجمه پیچیدگی مباحث مربوط به ساختار و قواعد دستوری است. به طور مثال در زبان انگلیسی، ترتیب قرارگیری اجزای جمله به صورت فاعل، فعل و مفعول است. اما این ساختار در زبان فارسی کاربرد ندارد. در زبان فارسی معمولا به این صورت است که ابتدا فاعل، سپس مفعول و در انتها فعل قرار می گیرد. بنابراین مترجم اغلب مجبور به اضافه کردن، حذف، و جابجایی کلمات متن اصلی است، تا بتواند ارتباط موثر و کارا با زبان مقصد برقرار کند. زمانی یک مترجم می تواند ترجمه خوبی ارائه دهد که مفاهیم متن را به درستی درک کرده و توسط ترجمه انتقال دهد.

2. عبارات و اصطلاحات

به گروهی از کلمات که به طور واحد یک مفهوم یا کمیت خاص را بیان می کنند و معنی خاصی دارند، اصطلاح می گویند. اصطلاحات را نمی توان با معنی کردن کلمه به کلمه آنها ترجمه کرد، زیرا در این صورت معنی لازم را نخواهد داد. یکی از مشکلات ترجمه، همین ترجمه اصطلاحات از زبانی به زبان دیگر می باشد.

متون تخصصی، اصطلاحات وعبارات تخصصی زیادی در بطن خود دارند. بنابراین ترجمه آن ها بسیار سخت تر از سایر متون می باشد. کار از آن جایی سخت تر می شود که برخی از اصطلاحات و عبارات در رشته های متفاوت، معنا و مفهوم خاص و متفاوتی دارند. این مسئله موجب می شود، مترجم غیرتخصصی در برابر متون تخصصی مانند ترجمه مقاله با سختی های زیادی روبرو باشد.

3. کلمات مرکب

از ترکیب دو یا چند کلمه با هم، کلمات مرکب تشکیل می شوند. گاهی معنای کلی کلمه مرکب با معنی کردن تک تک کلمات آن به دست نمی آید. معمولا کلمات مرکب را می توان در سه گروه جای داد:

1- کلمات مرکبی که معنای آنها، دقیقا همان چیزی است که اجزای آنها را تشکیل داده است. مانند Airport

2- کلمات مرکبی که معنایی مشابه یکی از اجزای تشکیل دهنده خود را دارند. مانند bookworm

3-کلمات مرکبی که هیچ ارتباطی با معانی کلمات تشکیل دهنده خود ندارند. مانندdeadline که در زبان انگلیسی، به زمان نهایی قابل قبول برای دریافت یا ارائه چیزی اشاره دارد. ولی این معنی هیچ ارتباطی با کلمه dead به معنای مرگ یا line به معنای خط ندارد. این کلمات برای کسانی که به زبان انگلیسی سخن می گویند، دور از هر گونه ابهام است. ولی برای یک مترجم غیرحرفه ای، می تواند سبب بروز مشکلات اساسی در ترجمه باشد.

4. ترجمه افعال دو کلمه ای

گاهی حضور یک فعل و حرف اضافه در کنار یکدیگر معنایی کاملا متفاوت نسبت به زمانی که هر کدام جداگانه مورد استفاده قرار می گیرند، دارد. مانندbreak in. مکان استفاده و نحوه تشخیص این نوع افعال در جملات، مسئله ای است که باید مورد توجه قرار گیرد. در برخی از این افعال، می توان بین فعل و حرف اضافه کلمه ای را قرار داد. بنابراین تشخیص درست فعل دو کلمه ای، لازمه یک ترجمه صحیح و یک چالش بزرگ مترجمان می باشد.

5. یک کلمه با معانی متعدد

یک کلمه ممکن است بسته به جایی که قرار گرفته است و چگونگی استفاده از آن در یک جمله، معنای متفاوتی بدهد. این کلمات دو دسته اند:

1- کلماتی که هم آوا هستند و شکل ظاهری یکسانی دارند، اما معنایشان متفاوت است. مانند کلمه scaleدر جمله:

Scale the fish before weighing it on the scale

2-کلماتی که املای یکسانی دارند ولی تلفظ و صدای متفاوت، که باعث تغییر در ترجمه آن ها می شود.

6. عبارات کنایه آمیز

گاهی معنای یک عبارت، کاملا مفهومی متضاد با ترجمه تحت اللفظی اش دارد. به این شکل از عبارات، طعنه می گویند. در این عبارات نیز ترجمه کلمه به کلمه معنای غلطی خواهد داشت و باید از آن پرهیز کرد. در رمان های گفتگو محور این عبارات زیاد به چشم می خورند. مترجم بایستی به اندازه ای حرفه ای باشد و با زبان محاوره ای و اصطلاحات زبان مقصد آشنا باشد، که این عبارات را شناخته و ترجمه آنها را به شکل درستی انجام دهد.

در این مقاله، مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های متداول و ابتدایی در ترجمه مورد بحث قرار گرفت. یک مترجم با مشکلات زیادی در حرفه خود روبروست، که با کسب مهارت و تجربه و افزودن دانش زبانی خود می تواند بر آنها فائق آید.

خدمات شبکه مترجمین اشراق

شبکه مترجمین اشراق، با کادر حرفه ای و مجرب خود، گام بزرگی در راستای ترجمه متون تخصصی پژوهشگران عزیز فراهم آورده است. بلکه محققین با این مشکلات ترجمه دست و پنجه نرم نکرده و زمان ارزشمند خود را به انجام تحقیقات در حوزه تخصص خود بپردازند.

موضوعات مرتبط: