انواع مختلف ویراستاری تخصصی متون

انتشار 12 مرداد 1400
مطالعه 8 دقیقه

تمامی متون نوشته شده در هر سطحی بدون ویرایش، سند یا مدرکی بی ارزش می باشند. بنابراین ویراستاری متون امری ضروری و مهم در ثبت متون در نشریات یا بستر های دیگر می باشد که به معنای تهیه نهایی متن است.

انواع مختلف ویراستاری تخصصی متون

متن قبل از ویرایش، ماکتی پیش‌ساخته‌ است و ویرایش ویراستاران آن را تبدیل به ماکتی کامل و تماشایی می‌کند. ویراستار متخصص، با انجام انواع ویرایش، ظاهر و محتوای متن را بررسی می‌کند و آن‌ها را به بهترین شکل ممکن در می‌آورد. هدف ویراستار رساندن متن به کیفیتی مطلوب است. در این مطلب، هر آنچه که باید درباره ویرایش و انواع آن بدانید را به شما خواهیم گفت.

ویرایش متون و اهمیت آن

ویرایش یا ویراستاری عبارت است از پیراستن نوشته از نارسایی‌ها و خطاهای علمی یا زبانی، و تنظیم مباحث آن برحسب مبانی منطقی و اصلاح خطاهای واژگانی و دستوری بر اساس معیارهای زبان در تشخیص درست از نادرست، به‌طوری‌ که نوشته پس از ویرایش هیچ‌گونه خطای علمی یا زبانی و هیچ‌گونه بی‌‌نظمی و آشفتگی و نارسایی نداشته باشد و هیچ نکته‌ای که خلاف معیارهای پذیرفته‌شدهٔ آن زبان است، در آن مشاهده نشود. اهمیت ویرایش و ویراستاری بر هیچ‌کس پوشیده نیست. در واقع، ویرایش یک متن است که آن را خوانش‌پذیر می‌کند. ویراستاری، بررسی دقیق یک متن برای برطرف کردن ایرادهای دستوری، نگارشی، گرامری و تخصصی متن است. هر متنی برای اینکه جان بگیرد و نظر خواننده را به خود جلب کند نیاز به ویرایش دارد. برطرف کردن ایرادات نگارشی و گرامری و نقطه گذاری از جمله مواردی است که باید در هر متنی بعد از نگارش آن انجام شود. از این رو ویرایش تخصصی متن اهمیت بسزایی دارد. اگر بکارگیری لغات تخصصی متن مشکل داشته باشد صدمه خیلی زیادی به علم و تحقیقی که انجام شده است خواهد زد. فرض کنید در متن تخصصی واژه ای به غلط بکار رود و یا به جای ترجمه تخصصی آن واژه، معنی عمومی آن استفاده شود، مطمئنا خواننده درک درستی از متن نخواهد داشت.

ویراستاری چیست؟

ویراستاری نوعی هنر نویسندگی است، زیرا ویراستار با مهارت خود در نگارش و تسلطی که بر متون و دستور زبان دارد، می ‌تواند هر نوشته ‌ای را مرتب کرده، خطاهای آن را تصحیح و به آن نظم دهد. به بیان دیگر، ویرایش شامل بررسی و بازبینی دقیق یک سند کتبی است. هر متنی، هر چقدر هم که با دقت و تسلط نوشته شده باشد، نیازمند ویرایش است. زیرا یک نقطه و یا حتی یک ویرگول می‌ تواند معنای یک جمله را به‌ کلی عوض کند و انتقال پیام نویسنده به خواننده را مختل کند. بنابراین برای چاپ و انتشار راحت و بدون دغدغه متون در انتشارات، ویرایش آن توسط ویراستار متخصص و حرفه ای امری مهم و ضروری می باشد. به طور کلی هدف از ویراستاری یک متن رفع ایرادات، رسا کردن و رفع اشکالات دستوری متن می باشد.

ویرایش و اصلاح متن

ویراستار

ویراستار کیست؟

به شخصی که عمل ویرایش متون را انجام می دهد تا متن نوشته شده سلیس و یکپارچه و بدون ایراد باشد، ویراستار گفته می شود. ویراستار باید حتماً نویسنده خوبی باشد و در عین حال از فن ویرایش هم آگاه باشد تا بتواند متن را کامل و بدون هیچ ایرادی به صورت روان ویرایش کند. ویراستاران دارای دانش و مهارت در حوزه ویرایش هستند و اطلاعات تازه و دست‌ اولی درباره آخرین تغییرات واژه‌ها، قواعد و… دارند. آنها از اطلاعیه‌ها و قواعدی که فرهنگستان زبان فارسی مطرح می‌کند، باخبرند و براساس تجربه‌ای که دارند، دست به ویراستاری مقاله فارسی یا هر متن دیگری می‌زنند. ویراستار متخصص باید ضمن حفظ روح هر اثر و توجهی که به نیت‌های نویسنده دارد، دست به اصلاح آن به گونه‌ای بزند که خدشه‌ای در مفهوم و محتوا رخ ندهد.


انواع ویراستاری تخصصی متون

ویراستاری دارای سطوح و ابعاد مختلفی است. کسانی که با دنیای ویرایش آشنا نیستند، ویراستاری را رسیدگی ویراستار به ظاهر نوشته، رفع غلط‌ های املایی، دستوری و... می دانند. این در حالی است که ویراستاری تقسیم بندی دقیق تری دارد که هر کدام از جهات مختلف و به منظور خاصی انجام می شود. در ادامه مطلب انواع ویراستاری و تعریف کاملی از آن ها را ذکر می کنیم:

ویرایش فنی

همه متن‌های استاندارد باید عاری از هرگونه اشتباه و غلط املایی باشند، واژگان هم باید در آن ها کاملا صحیح و درست نوشته شوند. بنابراین هر متنی به ویرایش نیاز دارد. غنی ترین محتوا هم بدون ویرایش سست، ضعیف و بی ارزش می باشد. یکی از انواع مختلف ویرایش ها، ویرایش فنی است. در این نوع ویرایش، مواردی از قبیل موارد زیر در متن اعمال می شود.

  • یک‌ دست کردن رسم‌ الخط کلمات

  • اصلاح غلط‌ های املایی

  • اصلاح یا اعمال نشانه‌ گذاری‌ های متن

  • اعمال قواعد عدد نویسی، فرمول‌ نویسی، اعراب‌ گذاری

  • مشخص کردن حدود نقل‌ قول‌ ها

  • وارسی ارجاعات، درستی نشان پانوشت‌ ها و یادداشت‌ ها

  • کنترل اندازه و قلم حروف

  • کنترل عنوان فصل‌ ها، بخش‌ ها و زیر بخش‌ ها

ویرایش زبانی-ساختاری

در متن های مختلف، ویراستاری نکات دستوری و قواعد زبانی بسیار مهم است. در ویرایش از نوع زبانی-ساختاری که یکی دیگر از انواع ویرایش می باشد، مواردی از قبیل موارد زیر در متن اعمال می شود. هر متنی چه مقالات علمی، چه مقالات عمومی و هر متن دیگری باید از نقطه نظر زبانی و ساختاری ویراستاری شوند.

  • رفع خطا های دستوری، ساختاری و جمله‌ بندی

  • اصلاح انحراف از زبان معیار و یک‌ دست کردن زبان نوشته

  • ابهام‌ زدایی از عبارت‌ های نارسا، مبهم، متناقض، نامفهوم و عامیانه

  • انتخاب معادل های مناسب برای واژگان غیر فارسی، حذف واژگان، تعابیر، اصطلاحات و عبارت‌ های تکراری

  • کوتاه کردن جمله‌ های طولانی

  • ساده‌ سازی و روان‌ سازی متن از نظر جمله‌ بندی

ویرایش تخصصی

در ویرایش تخصصی که به آن ویرایش علمی-محتوایی نیز گفته می شود، ویرایش موضوع تخصصی متن، فقط از عهده ویراستاری بر می آید که علاوه بر آشنا بودن به قواعد ویرایش، اطلاعات زیادی در مورد تخصص متن نیز داشته باشد. در این نوع ویراستاری، مواردی از قبیل موارد زیر در متن اعمال می شود.

  • حذف، کاهش یا تلخیص مطالب تکراری، غیرضروری، غیرمستند، مبتذل، نامتعارف، سست و ضعیف

  • اصلاح، تنظیم و جابه‌جایی مطالب برای انسجام و یک‌ دستی نوشتار

  • افزایش برخی نکات فراموش‌ شده، جافتاده در متن یا پاورقی

  • توضیح، یادآوری یا پیشنهاد ضروری در پاورقی که البته باید با ذکر کلمه «ویراستار» و با اجازه از نویسنده کتاب باشد.

  • بازبینی و تصحیح مطالب نادرست، متناقض و غیر علمی


ویرایش نیتیو چیست؟

ویرایش نیتیو هم از زیرمجموعه‌های ویراستاری متن انگلیسی و ویراستاری تخصصی به شمار می‌رود. نیتیو در لغت به معنای بومی است. مثلا به کسی که در یک کشور به دنیا می‌آید و به زبان مردمان آن صحبت می‌کند، بومی آن کشور می‌گویند. ویراستاران نیتیو هم به زبان مادری خودشان تسلط دارند و آن زبان، زبان بومی‌شان محسوب می‌شود. البته این را هم در نظر بگیرید که به صرف اینکه زبانی، زبان مادری‌تان به شمار می‌رود، امکان اینکه ویراستاری خبره در آن زبان شوید و بتوانید خودتان را ویراستار نیتیو معرفی کنید، وجود ندارد. ویراستار نیتیو کسی است که ضمن تسلط بر زبان مادری خود به اصول ویرایش در سطوح مختلف هم کاملا واقف است. برای ویراستاری مقاله انگلیسی نیاز به ویراستار نیتیو وجود دارد. یعنی زمانی که مقاله‌ای را در یک زمینه علمی خاص نوشتید و بعد از اینکه آن را برای ارسال به نشریات علمی بین‌المللی ترجمه کردید، نیازمند کمک‌گرفتن از ویراستاری نیتیو هستید تا متن انگلیسی‌تان را بخواند و اشکالات علمی آن را در سطوح ویرایشی مختلف بررسی کند. چنین فردی می‌تواند با ویراستاری متن ترجمه شده شما، آن را برای پذیرش داوران مجلات مختلف آماده کند. ضریب پذیرش مقالاتی که از سوی ویراستاری نیتیو اصلاح و آماده می‌شوند، بسیار بیشتر از مقالات دیگری است که ویراستاران غیربومی ویرایش می‌کنند. هر چقدر هم ویراستاری غیربومی به زبان انگلیسی مسلط باشد باز هم نمی‌تواند کیفیتی مشابه فردی بومی در امر ویرایش ارائه کند. درک این دو ویراستار از زبان انگلیسی باهم تفاوت‌هایی دارد که با مطالعه و تجربه هم به سطحی مشابه و یکسان نخواهد رسید.

پس اگر می‌خواهید ویراستاری مقاله انگلیسی خود را به دست کسی بسپارید که تا حد زیادی انتشار آن مقاله در ژورنال‌های علمی را تضمین کند، بهتر است به سراغ ویراستاران نیتیو بروید. اما چطور می‌توان به افرادی رسید و از آنها کمک گرفت که نیتیو هستند و در ویراستاری تخصص کافی دارند؟ واقعیت این است که موسساتی در حوزه ترجمه و ویرایش به طور تخصصی فعالیت می‌کنند. این موسسات با شناسایی نیاز و خواسته‌های جامعه علمی و متخصص در تلاشند تا با ویراستارانی بومی از کشورهای انگلیسی‌زبان همکاری و امکان سپردن ویراستاری مقالات علمی و تخصصی به ویراستاران نیتیو را فراهم کنند.

ویراستاری نیتیو


چگونه یک متن را ویرایش کنیم؟

هر نوشته‌ ای باید از جهات گوناگون بررسی و بازبینی شود. برای اینکه بتوانیم با به کارگیری انواع روش های ویراستاری یک متنی را ویرایش کنیم لازم است مراحلی را طی بکنیم از جمله این مراحل می تواند موارد زیر باشد:

  • چند روز از متن فاصله بگیرید.

  • ویراستاری را با دید کلی آغاز کنید.

  • ساختار جملات را بررسی کنید.

  • درستی واژگان و علائم نگارشی را بررسی نمایید.

  • متن را بازخوانی کنید.

نکات لازم برای ویرایش

شبکه مترجمین اشراق بهترین انتخاب برای ویراستاری متون

خدماتی که در قالب ویراستاری متون ارائه می شود شامل ویراستاری تخصصی متن، ویراستاری مقاله، ویراستاری نیتیو و ویراستاری پایان نامه می باشد که باید توسط ویراستاری مجرب و متخصص انجام شود تا بتواند متن‌ های مختلف را به شکلی آماده خواندن کند که دیگر هیچ اشکال و ایرادی در ظاهر، محتوا یا قواعد جملات آن ها وجود نداشته باشد. بهترین راه برای انجام ویراستاری متون، ثبت سفارش در موسسات ترجمه و ویراستاری می باشد. زیرا در این موسسات ویراستارهایی حرفه ای جهت انجام خدمات ویراستاری با سوابق کاری بالا و مهارت زیاد گردهم آمده اند. اما اگر فرد خودش نیز مهارت ویراستاری داشته باشد و با امر ویرایش و انواع مختلف آن نیز آشنا باشد، می تواند کار ویراستاری متون را خودش نیز انجام دهد. شبکه مترجمین اشراق با داشتن ویراستارانی مجرب و کاربلد، خدمات ویراستاری را در تمامی حوزه ها اعم از مقاله، کتاب، متون تخصصی و... به صورت کاملا حرفه ای در کمترین زمان ممکن با هزینه ای منصفانه برای مشتریان با سلیقه ارائه می دهد. شما می توانید از طریق لینک زیر نسبت به ثبت سفارش ویراستاری خود اقدام نمایید

لطفا امتیاز خود را ثبت کنید
1 5
(امتیاز 0 توسط 0 نفر)
  ارسال به دوستان:

سوالات متداول

1. هزینه ویراستاری چقدر است؟
2. چگونه می توانم سفارش ویراستاری متون خود را ثبت کنم؟
3. آیا امکان ثبت سفارش فوری ویرایش وجود دارد؟
4. آیا گواهی کیفی برای ویرایش انجام شده صادر می شود؟
5. آیا امکان ارتباط و مکاتبه با ویراستار حین انجام کار وجود دارد؟
پرسش ها و دیدگاه های کاربران
سوال یا دیدگاه شما
اختیاری
اختیاری (نمایش داده نخواهد شد)
ضروری