گاهی اوقات، به کتابهایی برمیخوریم که بلافاصله چاپشده و هیچگونه ویراستاری و تغییراتی روی آنها اعمال نشده است. این نوع کتابها هرچقدر هم که محتوایشان غنی و علمی باشد به دلیل عدم اعمال ویراستاری نهایی جذابیت لازم را ندارند؛ بنابراین ویراستاری و انجام اصلاحات نهایی جهت افزایش جذابیت ظاهری، لغوی و... لازم و ضروری است و به اعتبار کتاب میافزاید.
هر کتابی پس از نگارش، باید از جهات مختلفی مانند لحن، انسجام، رعایت علائم نگارشی و ظاهری، رعایت نکات دستوری و املایی بررسی و بازبینی شود. با توجه به اهمیت ویراستاری تخصصی، در این مطلب به ویژگیهای ویراستار متخصص و انواع ویراستاری تخصصی میپردازیم.
ویراستار کتاب فردی است که دانش، مهارت و تجربه لازم در حوزه ویرایش کتاب دارد. ویراستار متخصص کتاب را از ابعاد لحن، نظم و انسجام، رعایت علائم نگارشی و ظاهری، رعایت نکات دستوری، املایی و نگارشی، بازبینی کرده و ویرایش میکند. ویراستار متخصص کتاب، از اطلاعیهها و قواعدی که در فرهنگستان زبان فارسی منظور میشود و میزان محبوبیت کلمات در جامعه مطلع است و بر اساس تخصص و تجربه، کتاب را بهگونهای ویرایش میکند که محبوبیت بیشتری در بین خوانندگان کسب کند. ویراستار متخصص، ضمن در نظر گرفتن نیت و لحن نویسنده اصلی، همواره باید سعی کند کتاب را بهگونهای ویرایش کند که مفهوم و منظور نویسنده اصلی بافرهنگ و عرف جامعه مقصد سازگار شود. ویراستار اجازه ندارد هیچگونه تغییرات سلیقهای و شخصی در مطلب کتاب اعمال کند.
در ویراستاری تخصصی کتاب، مطالب کتاب بهمنظور رفع ایرادات دستوری، نگارشی، ظاهری و تخصصی متن بهطور دقیق بررسی و اصلاح میشود. مطالب نوشتهشده در کتاب، با ویراستاری مطالب احیا میشود، انسجام و جذابیت ظاهری بیشتری پیدا میکند. بهطور خلاصه، ویراستاری تخصصی به معنی انجام اصلاحات و آراستگی حرفهای کتاب برای چاپ است.
نکته: در ویرایش تخصصی، 7 نوع ویرایش داریم.
ویراستاری نیتیو کتاب
ویراستاری تطبیقی کتاب
ویراستاری صوری (ظاهری) کتاب
ویراستاری ادبی (دستوری) کتاب
ویراستاری محتوایی کتاب
ویراستاری الکترونیکی کتاب
ویراستاری فریلنسری
به ویراستاری کتابهای تخصصی توسط ویراستار بومی، ویرایش نیتیو میگویند. ویراستار نیتیو با در نظر گرفتن تمامی اصول ویراستاری مختص زبان مدنظر، اقدام به ویراستاری تخصصی کتاب شما میکند. ویراستار نیتیو، با طرز فکر نویسنده کتاب، لحن، فرهنگ نویسنده و لغات و اصطلاحات محبوب و رایج جامعه آشنایی کامل دارد و ویراستاری را متناسب با آن انجام میدهد.
نکته: در صورت درخواست مشتری مبنی بر ویراستاری نیتیو و ارائه گواهی برای ویرایش کتاب (native editing certificate)، نام ویراستار در کتاب درج میشود.
هر کتابی که ترجمه میشود، با توجه به زبان ترجمهشده و موضوع آن نیازمند ویراستاری است. ویراستاری تطبیقی، مختص کتابهای ترجمهشده از زبان دیگر است. در این نوع ویراستاری، متن اصلی کتاب با فایل ترجمهشده نهایی ازلحاظ ساختار فنی، زبانی، علمی و محتوایی و... مطابقت داده میشود. در صورت وجود اشکال لغوی (معادلی) و اصطلاحی که ممکن است در فرآیند ترجمه اتفاق بیافتد ویراستار تطبیقی متن کتاب مبدأ را با فایل ترجمهشده نهایی جهت تأیید نهایی بررسی کرده و مطابقت میدهد.
ویرایش ظاهری که به آن ویرایش فنی هم میگویند. به کمک این نوع ویرایش، ظاهر کتاب زیباتر و شکیلتر میشود. در ویرایش صوری، به علائم نگارشی، نقلقولها، فونت فارسی، فهرست و منبع نویسی، پاراگرافبندی و پاورقی، درج صحیح اشکال، نمودارها، جداول و فرمولها توجه میشود و با دقت، ویرایشهای کتاب انجام میگیرد تا ایرادات ظاهری برطرف شود. "نرمافزار ویراستاری" با رعایت املای صحیح کلمات و ظاهر متن سرعت خواندن مخاطب را افزایش میدهد.
ویرایش ادبی، که به آن ویرایش دستوری هم میگویند، مختص زبان فارسی است. در ویرایش ادبی و دستوری، ویراستار سبک و لحن روایی نویسنده را حفظ میکند و صرفاً ازلحاظ اصول و قواعد ساختاری زبان فارسی (رعایت حرفاضافه و افعال صحیح، معلوم و مجهول بودن و...) متن را بررسی میکند. درنتیجه متن کتاب رفع ابهام میشود و عبارات گنگ و نامفهوم حذف میشوند، به همین دلیل خواندن کتاب آسانتر و روانتر میشود.
ویرایش محتوایی، که به آن ویرایش علمی-تخصصی نیز میگویند. در ویرایش محتوایی، محتوای کتاب از لحاظ علمی بهدقت بررسی میشود، به همین دلیل در این نوع ویراستاری، ویراستار باید درباره آن رشته تخصصی، علم و تسلط زیادی داشته باشد. درصورتیکه ویراستار محتوایی اشکال و ایرادی درباره محتوای علمی، تخصصی کتاب ببیند و ترجمه کتاب، اطلاعات اشتباهی داشته باشد، باید مطالب اشتباه را اصلاح کند. حتی درصورتیکه ویراستار نیاز ببیند برخی مفاهیم نیاز به توضیح بیشتری دارد، باید بهصورت مبسوط آن مباحث را توضیح دهد.
امروزه با پیشرفت فناوری و افزایش جهشی قیمت (نسخه چاپی) کتاب، خوانندگان زیادی به مطالعه آنلاین کتاب جذبشدهاند، به همین دلیل، ویرایش الکترونیکی کتاب نیز متقاضیان زیادی دارد. در این نوع ویرایش، نسخه چاپشده کتاب، به فایل pdf تبدیل میشود و در سایتهایی که مربوط به خدمات آنلاین کتاب هستند، ویرایش و منتشر میشود. ویرایش الکترونیکی کتاب برای خواننده مقرون بهصرفهتر است و طرفداران زیادی دارد.
نکته: ویراستار الکترونیکی، باید به فضای مجازی و نحوه استفاده از تکنولوژیهای مربوطه، تسلط کافی داشته باشد.
ویراستاری فریلنسری نوع آنلاین ویراستاری است. ویراستار فریلنسر، پس از بررسی اطلاعات سفارش ویراستاری مشتری، پیشنهادهای خود را در خصوص هزینه و زمان تحویل ویراستاری اعلام میکند. سپس مشتری میتواند حوزه تخصصی و سوابق ویراستار فریلنسر را از طریق سایت بررسی کرده و پس از بررسی اطلاعات موردنیاز، سفارش ویراستاری خود را نهایی کند.
روشهای متعددی برای ویرایش تخصصی کتاب وجود دارد که در ادامه به بهترین و برجستهترین روشهای ویراستاری تخصصی کتاب میپردازیم.
تخصص
دقت و تمرکز
علاقه و حوصله
با صدای بلند خواندن مطالب کتاب
ایجاد فاصله زمانی بین ویراستاری و مطالعه و بررسی پایانی
برخی کتابها مطالبشان کاملاً تخصصی است و ویراستار باید اطلاعات خود را بروز کرده و دانش و تجربه موردنیاز را برای ویراستاری حرفهای کسب کند. بنابراین ویراستار، باید در مطالب علمی از منابع معتبر و بروز برای انتقال مطالب کتاب استفاده کند.
ویراستاری کتاب، کار حساسی است و توجه به جزئیات بسیار حائز اهمیت است. به همین جهت باید دقت زیادی به خرج داده و با تمرکز کافی ویراستاری شستهورفتهای ارائه دهید، به همین دلیل، ویراستاری کتاب در مکانهای شلوغ و پرتردد توصیه نمیشود.
ابتدا ویرایش کتاب را کامل کنید و چند روزی سراغ بازخوانی نروید تا پس از گذشت چند روز ، بافکر بازتری بازخوانی نهایی را انجام دهید و مطالب ویراستاریشده سازماندهیشدهتری در متن کتاب جایداده شود.
خواندن مطالب کتاب با صدای بلند، باعث میشود سریعتر متوجه اشتباهاتتان شوید، آنها را رفع کنید و کتاب را برای ویراستاری نهایی وآماده کنید.
ویراستاری کتاب، یک کار کاملاً تخصصی و زمانبر است. بنابراین با بیحوصلگی نمیتوان ویراستاری کتاب را بهصورت تخصصی و اصولی انجام داد.
نگارش کتاب در یکرشته تخصصی نیازمند دانش حرفهای، تسلط و تجربه بالا است. برخی از کتابها به دلیل اطلاعات کم و عدم تسلط نویسنده، بلافاصله بدون ویراستاری وارد مرحله چاپ میشوند. با توجه به اینکه ویراستاری کتاب یک حوزه کاملاً تخصصی است، به همین دلیل ویراستار موظف است ریزترین جزئیات فایل نهایی کتاب را بررسی کرده و اصلاحات و فیلترهای موردنیاز را اعمال کند تا کتابی که چاپ میشود جذابیت، محبوبیت و فروش بالایی داشته باشد. همچنین باید ویراستاری تخصصی، در جنبههای مختلف کتاب منظور شود تا کتاب شما از لحاظ علمی و ظاهری تأیید شده باشد و غنا و اعتبار بیشتری پیدا کند.
خدمات ترجمه و ویراستاری در شبکه مترجمین اشراق
شبکه مترجمین اشراق، یکی از بهترین و معتبرترین مؤسسات فعال درزمینهٔ خدمات ترجمه، ویراستاری و چاپ کتاب است که با بهرهمندی از متخصصین باتجربه، خدمات ویراستاری و چاپ کتاب را در بالاترین سطح کیفی و در اسرع وقت ارائه میدهد. همچنین شما فرهیختگان و دانشپژوهان گرامی، میتوانید با تیم مشاوره و پشتیبانی 24 ساعته مؤسسه تماس حاصل کنید و در خصوص خدمات پارافریز، گویندگی کتاب و... مشاورههای مورد نیاز خود را دریافت کنید.