ترجمه کتاب یک کار بسیار دشوار و پیچیده است اما برخی تصور میکنند اندکی تسلط بر زبان مبدأ و مقصد، برای ترجمه کتاب کافی است. در این مطلب به برخی از نکات مهم در ترجمه کتاب انگلیسی به فارسی میپردازیم.
ترجمه، پلی برای انتقال دانش، فرهنگ و اعتقادات بین جوامع و کشورهای مختلف است. بنابراین جوامع برای پیشرفت و تکامل خود باید اطلاعات خود را با یکدیگر تعامل کنند که این امر با ترجمه میسر میشود. در هر کشوری تولیدات علمی و کتابها به زبان همان کشور انجام میشود و ترجمه باعث میشود که افراد با سایر منابع در سراسر دنیا آشنا شده و از پیشرفتهای روز دنیا باخبر شوند.
کتاب نقش برجسته ای در ارتقای سطح علمی کشور ها ایفا میکند و اصلی ترین منبع اطلاعات علمی میباشد. دانشگاه ها، مدارس و مراکز آموزش عالی در کل دنیا کتاب را به عنوان یک منبع اطلاعاتی منسجم و قوی معرفی میکنند و اکثرا تدریس از طریق آن انجام میشود. امروزه با گسترش صنعت ترجمه، کتابها محدود به مرزهای داخل یک کشور نیستند و از همه دنیا کتابهای معتبر ترجمه شده و به دست علاقهمندان میرسد. ترجمه کتاب یکی از کارهای بسیار مهم و ارزشمند در عرصه علم میباشد که از این طریق امکان آشنایی بیشتر فرهنگها فراهم میشود و علم و یافتههای جدید با سرعت بیشتری انتقال مییابد.
قطعا انگلیسی رایج ترین زبان دنیاست و اکثر منابع و کتابهای روز دنیا به این زبان نوشته میشود. بنابراین ترجمه انگلیسی به فارسی کتاب بیشترین نیاز و متقاضی را در بین طیف ها و اقشار مختلف مردم دارد. بسیاری از دانشجویان و محققین تسلط کافی بر زبان انگلیسی ندارند و لذا پی بردن به مفاهیم کتب و مقالات انگلیسی برای آن ها دشوار و زمان بر است. ترجمه روان و اصولی کتابها و مقالات میتواند در فهم مطالب تخصصی رشته های مختلف بسیار مفید و کاربردی باشد. با استفاده از ترجمه میتوان به منابع بیشتری دسترسی پیدا کرده و همچنین سرعت یادگیری را افزایش داد. در این میان قابل توجه است که بیشتر حجم ترجمه کتاب در ایران، مربوط به ترجمه کتاب انگلیسی به فارسی و گاهی ترجمه کتاب به انگلیسی است. این مطلب چندان دور از انتظار نیست زیرا انگلیسی زبان بینالمللی در زمینه علم، تجارت و هنر بوده و بسیاری از مولفان بزرگ، آثار خود را به زبان انگلیسی منتشر میکنند.
از این رو نقش مترجمانی که بتوانند کار ترجمه کتاب انگلیسی به فارسی را انجام دهند، یا بتوانند کتابی را به انگلیسی ترجمه کنند، بسیار حائز اهمیت و ارزش خواهد بود. در عین حال ممکن است فردی بخواهد کتابی به زبان انگلیسی مطالعه نماید ولی از دانش خوبی در زبان انگلیسی بهرهمند نباشد. در این صورت مسلما استفاده از کمک مترجمان ماهر برای ترجمه کتاب به فارسی یا انگلیسی گزینه مناسبی است.
ترجمه انواع مختلفی دارد و بر حسب نوع درخواست و سفارش ترجمه در طبقه خاصی قرار می گیرد و نکات خاصی در آن اعمال می شود. قطعا ترجمه متون و کتب تخصصی با ترجمه مقاله یا یک متن از نظر اصولی که باید در آن ها برای یک ترجمه قوی تر و بهتر ارائه شود با هم تفاوت هایی دارند. دانستن و رعایت نکات کاربردی و اصول ترجمه در ترجمه انگلیسی به فارسی کتاب قطعا میتواند پلی برای پیشرفت و موفقیت در عرصه ترجمه کتب انگلیسی به حساب آید. بسیاری بر این باورند که ترجمه فرآیندی آسان است و تنها کار مترجم این است که کلمات را از متن منبع به کلمات معادل متن مقصد تبدیل کند. اما این استنباط درست نیست و در ترجمه باید به عوامل زیادی توجه کرد. برای انجام یک ترجمه حرفهای و موفق کتاب، باید علاوه بر داشتن یک برنامهریزی کامل و دقیق، به نکات کاربردی ترجمه کتاب انگلیسی نیز توجه داشت. در ترجمه کتاب، نکات مختلفی وجود دارد که مترجم متخصص به کمک آنها میتواند به خوبی کتاب تخصصی را ترجمه کند و نظر خوانندگان بیشتری را به سوی متن ترجمه خود جلب کند که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود.
روخوانی متن قبل از شروع به ترجمه از نکات بسیار کاربردی میباشد که کمک زیادی به مترجم خواهد کرد. بهترین واحد برای ترجمه کردن، جمله است. اگر بخواهید از کلمه شروع کنید قطعاً در یکپارچگی معنا و مفهوم با مشکل مواجه خواهید شد و اگر از پاراگراف استفاده کنید امکان جا افتادن برخی جملهها وجود دارد و بازگشت به عقب و مطالعه مجدد جمله به جمله زمانگیر خواهد بود. در جملههای کوتاه، با یکبار خواندن جمله عموماً پیام جمله را میتوان فهمید و جمله را به زبان مقصد ترجمه کرد اما برای جملههای بلند بهتر است بعد از یکبار خواندن کلمات جدید و مهم را مشخص و بعد از یافتن معنی آنها به سراغ ترجمه جمله برویم. مترجم متخصص موظف هست قبل از پذیرش سفارش، متن آن را بخواند و مطمئن شود به حیطه محتوای آن تسلط و اشراف کافی دارید.
مورد مهم دیگر در ترجمه کتاب انگلیسی به فارسی در شروع یک ترجمه قوی و نزدیک به متن، تشخیص نوع متن و سبک نوشتاری آن کتاب است. نویسندگان با توجه به شخصیت و ویژگی های فکری در نگارش، سبک مخصوص به خود را دارند. از این جهت که ساختار نگارش متن و لحن آن رسمی است یا محاوره ای، علمی است یا پزشکی یا طنز و کنایه آمیز و غیره… تشخیص این موارد پیش از شروع ترجمه مسیر متن را تا حد زیادی مشخص می کند. زمانی که یک کتاب را ترجمه میکنید، نباید لحن و سبک نویسنده را تغییر دهید و باید خصوصیت های مربوط به هر نویسنده را حفظ کنید و آن را به ترجمه متن انتقال دهید. همچنین میبایست قبل از ترجمه پیام و قصد اصلی نویسنده از نوشتن کتاب را بفهمید و بعد کار ترجمه را شروع کنید.
یکی دیگر از اصول ترجمه تخصصی و ارائه یک ترجمه غنی و قوی، خصوصا در ترجمه انگلیسی به فارسی این است که تمام معانی مختلف کلمات کلیدی در متن را در نظر بگیرید و با توجه به محتوای متن، مناسب ترین کلمه را در ترجمه خود قرار دهید. زیرا در زبان انگلیسی کلمات در موقعیت های مختلف دارای معانی متفاوتی هستند. متون کتابها نیز مملو از اصطلاحات تخصصی و علمی میباشد که این اصطلاحات تنها برای فردی قابل درک است که در آن رشته تخصص داشته باشد. در مواجهه با اصطلاحات، تشخیص و یافتن معادل درست در زبان مقصد، حرف اول را میزند. بنابراین چنانچه قصد دارید ترجمه کتاب شما کیفیت بسیار بالایی داشته باشد نکته اول این است که از یک مترجم متخصص کمک بگیرید که علاوه بر تسلط کامل به کلمات مبدأ و مقصد، در حوزه تخصصی مورد بحث در کتاب نیز مهارت و تخصص داشته باشد.
مترجمان حرفهای و باتجربه، بسیار خوب می دانند که باید برای ترجمه کتاب و رعایت رسم امانت داری بسیار دقیق عمل کرد. هنر یک مترجم متخصص و خوب انتقال دقیق پیام اصلی به خوانندگان است به همان صورتی که نویسنده انتظار داشته است. انتقال مطلوب مفهوم کتاب بستگی به شناخت مترجم از ساختار و ادبیات زبان مبدأ و مقصد دارد که باعث میشود بتواند مفهوم متن اصلی را به درستی به زبان مقصد بیان کند. در تمامی زبان ها گاهی ممکن است یک واژه معانی مختلفی داشته باشد و گاهی بالعکس، برای یک معنی بخصوص ممکن است چندین واژه وجود داشته باشند. انتخاب درست ترین کلمه برای بیان منظور و مفهومی که مورد نظر نویسنده بوده یکی از مهمترین انتخاب های یک مترجم خوب می باشد تا از کلمات به گونه ای استفاده کند که پیام اصلی خواننده در متن ترجمه شده مشخص باشد. در حقیقت مترجم نسبت به متن اصلی مسئولیت حفظ مفهوم را دارد و باید بدون هیچ کم و کاستی و به صورت کاملا روان آن را انتقال دهد.
زبان و فرهنگ با هم ارتباط عمیقی دارند، به این صورت که بر هم تأثیر میگذارند و از همدیگر متأثر میشوند. از این رو نمیتوان ترجمه و فرهنگ را کاملاً از هم جدا تصور کرد. چنانچه مترجم به شرایط خاص فرهنگی کشور مورد نظر توجه نکند؛ مسائل و مشکلات متعددی در ترجمه به وجود میآید، تا جایی که گفته میشود تفاوتهای فرهنگی در ترجمه مشکلسازتر است تا تفاوت زبانی. اختلافات زبانی را به نوعی میتوان معادلیابی تقریبی کرد یا شرح و بسط داد و موضوع را به نحوی به خواننده فهماند؛ اما تفاوتهای فرهنگی به راحتی قابل درک و بررسی و انتقال نیست. پس مترجم متخصص در ترجمه انواع کتاب باید نسبت به پیامدهای فرهنگی بسیار حساس باشد.
وقتی پای ترجمه کتاب در میان است، بازبینی، بازنگری، تصحیح، کنترل کیفیت و اصطلاحات مشابه دیگر همگی به یک هدف مشابه انجام می شوند: اطمینان از کیفی و صحیح بودن ترجمه یا متن هدف کتاب. بعد از ترجمه کتاب، مترجم متخصص حتما باید شخصا فایل نهایی را بازبینی کند و خطاهای احتمالی را اصلاح کند. در این مرحله باید بازبینی بدون چک کردن متن اصلی انجام شود تا مترجم بتواند انتقال مفهوم متن اصلی را به زبان دوم بررسی کند. هنگام تایپ ترجمه کتاب حتما باید کنترل کننده غلط املایی متن روشن باشد. اگر در متن نهایی شما غلط املایی موجود باشد تمامی تلاشهای شما برای نهایی کردن یک فایل اصولی به فنا میرود.
یک مترجم خوب کتاب علاوه بر آشنایی کامل بر قواعد دو زبان باید اشتیاق به یادگیری در زمینه های مختلف داشته باشد. مترجم متخصص باید متن را به گونه ای ترجمه کند که هر فردی با هر سطح تحصیلات متوجه مفهوم مطلب شود و همواره باید به این نکته توجه کند که مخاطبان آن افراد مختلفی با میزان تحصیلات و گروه سنی متفاوت می باشند. ما در این مطلب سعی کرده ایم تا حدودی شما را با نکات ترجمه تخصصی متون که باید در فرایند ترجمه رعایت شود آشنا کنیم. علاوه بر رعایت نکات مهم و مفید در ترجمه تخصصی کتاب و متون تخصصی، چند توصیه مهم به مترجم کتاب وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
زمان: مهم نیست شما با انتشارات یا نویسنده مستقل کار می کنید، اگر نتوانید کار را به موقع تحویل دهید مورد سرزنش قرار خواهید گرفت. بهترین کار این است که قبل از این که مسئولیت ترجمه کتاب را به عهده بگیرید، صادقانه مدت زمانی که لازم دارید را اعلام کنید. اگر زمان پیشنهادی شما مورد تایید مشتری بود، کار را شروع کنید. در غیر این صورت این پروژه را رد کنید. چرا که از دست دادن یک مشتری بهتر از تاخیر در انجام کار است. تاخیر در انجام ترجمه علاوه بر از دست دادن مشتری منجر به خراب شدن اعتبار مترجم می شود.
محتوای کتاب: برای اینکه دید گسترده تری نسبت به کتاب داشته باشید و برای مثال با قهرمان داستان یا موضوع کلی کتاب و لحن آن آشنا شوید بهتر است قبل از ترجمه بخش هایی از کتاب را مطالعه کنید. این کار تاثیر زیادی بر روند ترجمه و کیفیت متن خواهد داشت. همین امر در مورد کتاب های غیر داستانی نیز صدق می کند، سعی کنید پیامی را که کتاب می خواهد منتقل کند را درک کنید، چه کتاب خود آموزشی باشد چه کتاب دستورالعمل. معمولا، قبل از شروع، تمام کتاب را بخوانید، اما خواندن چند فصل از کتاب هم کمک می کند.
نویسنده کتاب: بهتر است قبل از شروع کار کمی با نویسنده کتاب آشنا شوید. می توانید در مورد زندگینامه نویسنده، کتاب های دیگر نویسنده، نقدهای موجود در مورد کتاب ها و سبک او را در اینترنت مطالعه کنید. این کار کمک می کند که دید بهتر و واضح تری نسبت به نویسنده و سبک و سیاق کارهایش به دست آورید.
لغت نامه قوی: اگر دایره لغات شما محدود است می توانید از لغت نامه های موجود استفاده کنید تا متن شما تکراری نشود و با استفاده از کلمات تکراری موجب خسته شدن خواننده نشوید. اما از لغت نامه های معتبر و قوی استفاده کنید تا در استفاده از کلمات و معانی آن ها با مشکل مواجه نشوید.
شاید به مطالعه این مطالب نیز نیاز داشته باشید
ترجمه انگلیسی به فارسی کتاب در شبکه مترجمین اشراق
ترجمه کتاب یکی از کارهای بسیار ارزنده در عرصه علم میباشد. از طریق ترجمه متون و کتابهای مختلف، فرهنگها بیشتر با یکدیگر آشنا میشوند و اینکه علم و یافتههای جدید علمی با سرعت بیشتری بین ملتهای مختلف میچرخد. بنابراین ترجمه کتاب به مانند ترجمه عادی و یا ترجمه مقالات نیست، از این رو باید دارای اصول و نکات خاصی باشد. فرقی نمیکند که خواهان ترجمه کتاب به چه زبانی هستید، در هر حال شبکه مترجمین اشراق با مترجمان متخصص و حرفهای خود که سابقه و مهارت بالایی در ترجمه کتابهای مختلف دارند، در کنارتان خواهد بود. شبکه مترجمین اشراق، با پشتیبانی این گروه بزرگ از مترجمین حرفهای، به شما کمک می کند تا کتابهای مدنظر خود را با قیمت معقول و کیفیت عالی تحویل بگیرید.