4 راهکار مهم برای حل مشکلات ترجمه کتاب

1. ایجاد یک فهرست معنایی برای کلمات و عبارات

ایجاد یک فهرست معنایی برای کلمات و عبارات اختصاصی که آشنایی کاملی با آن دارید، کمک زیادی به بهتر شدن کیفیت ترجمه و سرعت بخشیدن به کار مترجم میکند، که در انجام این کار در ابتدا باید سه نکته را در نظر داشته باشید:

نکته اول: با مترجم در زمینه ترجمه کلمات اصلی، هماهنگی لازم به عمل آورید

آن دسته از کلمات اصلی که در ترجمه تخصصی کتاب اهمیت زیادی دارند که حدس می‌زنید در طول ترجمه ممکن است به درستی ترجمه نشوند را مشخص کنید و از مترجم بخواهید که معادل درست آن‌ها را به شما بگوید و در صورت تایید شما، ترجمه کند. به این نکته توجه کنید اگر برخی از اصطلاحات و واژگان را مترجم و کارفرما به درستی نتوانند معادلش را پیدا کنند، می‌توانند از افراد حرفه‌ای‌تر در این زمینه کمک بگیرند. بنابراین در این مواقع بدون اینکه خجالت بکشید از تمام ظرفیت‌های موجود (حتی با صرف هزینه) استفاده نمایید تا درست‌ترین معنای واژه‌ها را برگزینید. اگر این کار را انجام ندهید، به اعتبارتان خدشه وارد خواهد شد.

نکته دوم: درباره مخفف‌ها و کلماتی که نباید ترجمه شوند به مترجم اطلاع دهید

مخفف‌ها و اختصارات زیادی در کتاب‌ها وجود دارند که برخی از آن‌ها باید ترجمه شوند، چون نقش اساسی دارند و به عنوان کلمه کلیدی محسوب می‌شوند که مترجم باید آن‌ها را به خوبی بشناسد. برخی از کلمات اختصاری نباید ترجمه شوند. این موضوع در کتاب‌های تخصصی پزشکی بسیار دیده می‌شود و بسیار مهم هستند، چرا که برخی از این کلمات اختصاری معنی دقیق را در زبان مقصد ندارند و باید عینا در ترجمه متن آورده شود. پس برای جلوگیری از ایجاد این قبیل مشکلات در ترجمه کتاب، بهترین راه‌حل این است که با مترجم مشورت کنید و این کلمات اختصاری را به او شرح دهید.

نکته سوم: شیوه نگارش فارسی اسامی خاص را به اطلاع مترجم برسانید

اسم نویسندگان، تجهیزات، روش‌ها، تکنیک‌ها، بیماری‌ها و مواردی از این قبیل چون با همان اسم تایید و ثبت شده‌اند، نباید ترجمه شوند. این اسامی اغلب به صورت فارسی در متن ترجمه شده می‌آیند، سپس در پاورقی به کلمه اصلی ارجاع داده می‌شود، تا مخاطب برای دیدن نام اصلی به پاورقی و انتهای صفحه کتاب مراجعه کند. برای این که شیوه نگارش این نوع اسامی به صورت یکسان در سراسر متن حفظ شود، معمولا پیشنهاد می‌شود که آن ها را برای مترجم لیست کنید و در اختیار او قرار دهید تا کارها به سرعت انجام شوند.

2. مشخص کردن بخش‌های مورد نیاز برای ترجمه

در ترجمه کتاب، باید بخش‌ها و قسمت‌های مهم‌تر و دارای اهمیت، بیشتر مشخص شوند و در مورد این بخش‌های مهم یک تصمیم جامع گرفته شود. در صورتی که بعد از پایان مراحل ترجمه کتاب و مراجعه به انتشارات برای چاپ، با عدم استقبال ناشران و مخاطبان نسبت به همکاری، به خاطر ناقص بودن ترجمه روبه‌رو گردید، باید دوباره از مترجم وقت گرفته و نسبت به ترجمه آن بخش‌ها اقدام نمایید. این مسئله منجر به افزایش نهایی هزینه ترجمه کتاب می‌شود و بسیاری از وقت ارزشمند شما را هدر خواهد داد.

3. تعیین یک شیوه جامع برای نوشتن مطلب

بارها دیده شده است که یک کتاب به خوبی و درستی ترجمه شده است، اما به دلیل این که با دقت زیاد تایپ نشده است و یا اصول و قواعد دستوری در آن به درستی رعایت نشده است، با کاهش فروش و رکود رو‌به رو شده است.برای جلوگیری از این قبیل مشکلات در ترجمه کتاب، بهتر است از یک فرمت خاص برای تایپ مطالب استفاده نمایید تا مطالب دارای وحدت و انسجام شوند و از اشتباهات به دور باشند. این فرمت را از ابتدا در اختیار مترجم قرار داده و به او تاکید کنید که از علائم نگارشی در جای لازم و مناسب خود استفاده کند و حتما به نکات دستوری زبان و نگارشی دقت و حساسیت زیادی قائل شود.

4. توجه به مسئله ویرایش و بازخوانی ترجمه کتاب

ویراستاری، بررسی دقیق یک متن برای برطرف کردن ایرادهای دستوری، نگارشی، گرامری و تخصصی متن است. هر متنی برای این که جان بگیرد و نظر خواننده را به خود جلب کند نیاز به ویرایش دارد. برطرف کردن ایرادات نگارشی، گرامری و نقطه گذاری از جمله مواردی است که باید در هر متنی بعد از نگارش آن انجام شود. رسیدن به یک ترجمه تخصصی کتاب، نیازمند دقت و حساسیت زیادی است. حتی اگر یک مترجم حرفه‌ای هم باشد، امکان اشتباه و اشکال در متن ترجمه وجود دارد. به همین خاطر بهتر است که پس از کامل شدن فرآیند ترجمه، یک بار دیگر همه مطالب توسط یک مترجم دیگر مورد بازبینی قرار گیرد، تا خطاهای احتمالی چه در حوزه ترجمه و چه در زمینه نگارشی رفع گردد.