روش صحیح ترجمه همزمان عربی به فارسی و برعکس
بی گمان، ترجمه همزمان، یکی از دشوارترین انواع ترجمه است. این نوع ترجمه که گاهی ترجمه شفاهی نیز نامیده می شود، چالش های متعددی دارد که برای مترجمان همزمان شناخته شده است. در این مطلب نیز به بررسی روش صحیح ترجمه همزمان عربی به فارسی و برعکس پرداخته ایم.
ترجمه همزمان چیست؟
ترجمه همزمان، انتقال کلام از زبانی زنده و پویا به زبان زنده دیگری است. این نوع ترجمه، برگردان شفاهی واژه ها نیست و اصول و تکنیک هایی دارد که به عبارتی بازشناسی معنای یک پیام و بازگو کردن آن در قالب زبانی دیگر است. ترجمه همزمان یا شفاهی به عنوان یک فرآیند، مجموعه ای از فعالیت های ذهنی و عملی را در بر می گیرد. منظور از فعالیت های ذهنی همه آن فعل و انفعالاتی است که در مغز و روان مترجم صورت می گیرد و طی آن، معنا و مفهوم یا پیام یک واژه، عبارت یا جمله از یک زبان استخراج شده و به وسیله واژه، عبارت یا جمله ای در زبان دیگر بیان می شود. در این حالت، زبان اول را زبان مبدأ و زبان بعدی را زبان مقصد می گویند.
انواع ترجمه همزمان
ترجمه همزمان انواع مختلفی دارد و در حال حاضر سه نوع ترجمه همزمان در سازمان‌های بین‌المللی خصوصاً در سازمان ملل متحد معمول است که عبارتند از:
1- ترجمه همزمان منقطع: در این نوع ترجمه، مترجم با استفاده از فاصله زمانی که پس از قطع موقت کلام گوینده حاصل می شود، مفاهیم را که به صورت یادداشت و یا به صورت ذهنی در اختیار دارد، به زبان مقصد باز آفرینی می کند.
2- ترجمه همزمان همردیف: در این نوع ترجمه، در حالی که متکلم سخن می گوید، مترجم نیز کار ترجمه را انجام می دهد و جملات را به زبان مقصد بر می گرداند.
3- ترجمه همزمان مکتوب: در این نوع ترجمه، مترجم متن ترجمه شده را همپای سخنران قرائت می کند، ولی در عین حال اگر سخنران، به صورت شفاهی و بنا بر ضرورت، عبارتی را اضافه نماید، مترجم هم به موقع آن را ترجمه می کند.
اهمیت ترجمه همزمان عربی به فارسی و برعکس
امروزه ترجمه همزمان، ابزاری برای آگاهی از آخرین دستاوردهای علمی و تبادل اطلاعات فرهنگی، هنری، ادبی و آگاهی از اوضاع سیاسی، اقتصادی، دینی و اندیشه های جهان است. ترجمه همزمان نقشی اساسی در انتقال مفاهیم عربی به فارسی و همچنین فارسی به عربی را در سخنرانی ها، کنگره های علمی، همایش ها، مسافرت های توریستی و همایش ها دارد. از طرفی ايران و کشورهای عرب به دليل اشتراکات زیادی که باهم دارند، از جمله اشتراکات دينی، فرهنگی، تاريخی و تمدنی و ... از موقعیت های زیادی برای مناظره در اکثر حوزه ها برخوردار هستند. اين گفتگوها که به منظور افزايش همكاری در زمینه های مختلف انجام می گیرد، نیاز به مترجم همزمان فارسی به عربی و یا عربی به فارسی را بیش از پیش قابل لمس می سازد.
پس اهمیت کار ترجمه همزمان محدود به نشست ها و کنفرانس های سیاسی نیست، بلکه در همه زمینه ها اعم از اقتصادی و درمانی این نیاز وجود دارد. از سوی دیگر، تماس و برخورد ملت های عربی و فارسی زبان با یکدیگر و افزایش روز افزون روابط بین ایران و کشورهای عربی، موجب شده است که به مترجمان همزمان نیاز بیشتری پیدا شود تا به تقویت روابط میان ایران و جهان عرب کمک کند.
چگونگی ترجمه همزمان
به طور کلی روش صحیح و درست ترجمه همزمان از دو مرحله بسیار مهم تشکیل شده است که عبارتند از:
1 .فهم مطلب و پیام صاحب کلام
برای فهم مطلب و پیام صاحب کلام، دانستن اطلاعاتی درباره گوینده، سطح علمی او و هدف سخنان وی ضروری است. از سوی دیگر، آشنایی با موضوع سخن و اصطلاحات خاص مربوط به آن نیز لازم است. همچنین مترجم برای فهم مطلب و پیام صاحب کلام، باید با دستور زبان مبدأ آشنایی داشته و از گنجینه قوی واژگان در آن زبان برخوردار باشد.
2 .انتقال درست پیام به زبان مقصد
در این مرحله باید دو شرط زبان و مخاطب لحاظ گردد. مترجم باید با دستور زبان مقصد آشنایی داشته و از گنجینه قوی واژگان در زبان مقصد برخوردار باشد. از سوی دیگر، مترجم باید شرایط مخاطب خود از جمله سطح علمی و دقت وی را در نظر بگیرد و با توجه به آن، ترجمه خود را انجام دهد.
بهترین روش ترجمه همزمان عربی به فارسی و برعکس
گوش سپردن به سخنان گوینده و تحلیل و فهم پیام آن، تلاش برای نگه داشتن پیام در حافظه کوتاه مدت و کوشش برای باز تولید آن در زبان مقصد، سه مرحله اصلی ترجمه همزمان است که بهترین روش های ممکن برای انجام این سه مرحله مطرح شده است. برای رسیدن به یک ترجمه همزمان خوب باید مترجم همزمان از مهارت های زیر استفاده کند:
داشتن مهارت معادل یابی
یک مترجم همزمان کارآمد از سرعت عمل بالایی برخوردار است و واژه مناسب را در زمان مناسب به کار می برد. مترجم همزمان عربی می تواند با مطالعه کافی، پیگیری رسانه های عربی و کوشش برای آگاهی از جدیدترین اصطلاحات و تعابیر، توانایی معادل یابی و دایره واژگان عربی خود را تقویت کند؛ به علت گسترده بودن زبان عربی، مترجم گاهی در یافتن معادل های مناسب با مشکل رو به رو شود. در این موارد، با توجه به فرصت اندکی که برای معادل یابی وجود دارد، باید با مهارت و سرعت عمل بالا، آن واژه یا اصطلاح را با عبارت کوتاهی توضیح دهد.
آشنایی با لهجه فرد متکلم به زبان مبدأ
نکته قابل توجه دیگر در ترجمه همزمان، لهجه فرد گوینده است. ممکن است گوینده ای که باید سخن او از عربی به فارسی یا فارسی به عربی ترجمه شود، از زبان معیار فاصله گیرد و با یکی از لهجه های آن زبان سخن گوید یا آن که لهجه ای خاص در زبان معیاری که با آن سخن میگوید، تأثیر گذارد. در این حالت برای این که مترجم همزمان در فهم سخن با مشکل مواجه نشود، باید با لهجه های مختلف زبان فارسی و عربی آشنا باشد. همچنین مترجم همزمان می تواند از گوینده بخواهد تا در صورت امکان با زبان معیار، سخن بگوید یا عبارات خود را شمرده تر بیان کند.
توانایی ترجمه فعل ها از فارسی به عربی
فعل، یکی از ارکان اصلی و مهم جمله در هر زبانی به حساب می آید و مترجم با دریافت فعل اصلی در زبان مبدأ، می تواند مفهوم و قصد گوینده را متوجه شود و مفاهیم را به زبان مقصد انتقال دهد. از جمله مشکلاتی که در ترجمه همزمان عربی به خصوص در ترجمه همزمان همردیف فارسی به عربی وجود دارد، این است که در زبان فارسی، فعل در پایان جمله می آید، اما در زبان عربی، غالباً، فعل در آغاز جمله جای می گیرد. این نکته به خصوص در جملات طولانی، مترجم همزمان عربی را دچار مشکل می کند.
در چنین شرایطی، مترجم همزمان می تواند از چند راهکار استفاده کند:
مترجم می تواند منتظر فعلی بماند که در پایان جمله فارسی می آید. او با تقویت حافظه کوتاه مدت خود تمام جمله را به خاطر می سپارد و پس از تمام شدن سخن گوینده، شروع به ترجمه می کند.
گاه جمله فارسی چنان طولانی است که مترجم، نمی تواند منتظر فعل فارسی بماند و سپس ترجمه را آغاز کند. مترجم در این حالت میتواند فعل را حدس بزند. این مهارت زمانی حاصل می شود که مترجم به موضوع، آگاهی و اشراف کامل داشته باشد.
روش دیگری که مترجم می تواند در ترجمه جمله های طولانی به کار گیرد، آن است که همگام با گوینده، مفاهیم را که نهاد و برخی دیگر از ارکان جمله جز فعل را شامل می شود، ترجمه کند و هنگامی که گوینده فارسی زبان، فعل جمله را به کار برد. مترجم ضمن ترجمه این فعل، نهاد و برخی از ارکان پیش تر ترجمه شده را بار دیگر با عباراتی نو، پس از فعل تکرار کند تا ساختار جمله عربی حفظ شود.
ترجمه همزمان از جمله خدماتی است که در کنفرانسها، همایشها، جلسات شرکتهای بین المللی، صنعت توریسم، نمایشگاههای بین المللی و... مورد نیاز است. شبکه مترجمین اشراق در این راستا بهترین خدمات را با مجرب ترین مترجمان همزمان ارائه می کند. شبکه مترجمین اشراق با همراهی جمعی از مترجمان همزمان و دارای مدارک بین‌المللی آماده‌ی ارائه انواع خدمات اعزام مترجم حضوری، مترجم همزمان، مترجم برای تماس تلفنی و مترجم جلسات در زبان عربی و سایر زبان ها می باشد.
