وبینار آشنایی با علم سنجی، شاخص ها و پایگاه ها

علم سنجی چیست؟

براساس تعریف‌های بسیاری که از علم سنجی (Scientometrics) مطرح شده است علم سنجی را می‌توان تجزیه و تحلیل کمی و تا حد امکان کیفی فرایند تولید، توزیع و استفاده از اطلاعات علمی و عوامل مؤثر بر آن و توصیف، تبیین و پیش بینی این فرآیند به منظور برنامه ریزی، سیاست گذاری، اعتلا و آگاهی و آینده نگری علمی و پژوهشی در ابعاد فردی، گروهی، سازمانی و بین المللی دانست. وجود واژۀ “سنجشی” در پایان حوزه‌های سنجشی نظیر علم سنجی از آن حاکی است که سنجش، بخشی از کارهای این حوزه را تشکیل می‌دهد پرایس از جمله بزرگان این حوزه معتقد است که سنجش تنها بخش محدودی از فعالیت‌های علم سنجی را تشکیل می‌دهد در واقع این حوزه رسیدن به ارزیابی را دنبال می‌کند.

با توجه به سرچشمه اصلی ظهور علم سنجی و همچنین براساس دامنه مفهومی که صاحب نظران و پیشگامان علم سنجی بر آن صحّه گذارده‌اند، علم سنجی بیش از هر چیزی برای ارائه خدمت به سیاست علم تولد یافته است و همین نکته، اصلی‌ترین فلسفه وجودی آن را تشکیل می‌دهد و دامنه آن را از سایر حوزه های مرتبط، وابسته و سنجشی جدا می‌کند. علم سنجی یکی از متداول‌ترین روش‌های ارزیابی فعالیت‌های علمی و مدیریت پژوهش است. بررسی کمّی تولیدات علمی،‌ سیاست گذاری علمی،‌ ارتباطات علمی دانش پژوهان و ترسیم نقشه علم، برخی از موضوعات این حوزه اند. در علم سنجی، ارتباطات علمی و شیوه‌های تولید، اشاعه و بهره گیری از اطلاعات علمی به روش غیرمستقیم و با بررسی منابع و مآخذ آنها ارزیابی می‌شود.