چالش‌های ترجمه ادبی
ترجمه ادبی، یکی از سخت‌ترین نوع ترجمه‌ها است که دیدگاه‌های مختلفی درباره آن وجود دارد. این نوع ترجمه با چالش‌های زیادی رو‌به‌روست که در ادامه بیشتر به آن پرداخته شده است.
ترجمه ادبی و اهمیت آن
ترجمه ادبی، نوعی ترجمه نثر خلاق و شعرگونه به زبان‌های دیگر است که از ادبیات باستان تا داستان‌های مدرن امروز را شامل می‌شود. ترجمه ادبی اهمیت بسیار زیادی دارد چون درک ما از متن تاریخ، فلسفه و سیاست در ترجمه ادبی نهفته است و این نوع ترجمه، باعث افزایش دیدگاه ما از محیط اطرافمان می‌شود. ترجمه ادبی، بینش‌های مختلفی از شرایط فرهنگی کشورهای مختلف در اختیار ما قرار می‌دهد و چنین تلاشی برای انتقال فرهنگی بسیار قابل ستایش است.
مشکلات ترجمه ادبی
ترجمه ادبی یکی از انواع ترجمه تخصصی متون است که بسیار متفاوت از ترجمه متون دیگر است است و همانند سایر متون، در ترجمه دارای مشکلات و چالش‌های مخصوص به خود است. ابعاد وسیعی که در یک متن ادبی وجود دارد باعث تمایز آن در ترجمه از سایر متن‌ها شده است، چرا که در این متون نویسنده از واژگان و اصطلاحات زیادی بهره گرفته است. ترجمه کردن یک اثر ادبی که هزاران کلمه و واژه در آن وجود دارد یا شعر یا نثر با حفظ اصالت و زیبایی اثر، کار چندان راحتی نیست. در ادامه به چالش‌ها و مشکلات ترجمه ادبی پرداخته شده است.
1. رعایت تعادل در ترجمه متن
یکی از چالش‌های اصلی و مهم در ترجمه ادبی، حفظ تعادل بین متن اصلی و متن ترجمه شده است که مترجم باید متن را به گونه‌ای ترجمه کند که با متن اصلی در تعادل کامل باشد و عواطف و احساساتی که مد نظر نویسنده اصلی اثر است را به درستی منتقل کند، چرا که برقراری توازن و تعادل بین متن اصلی و متن ترجمه شده از نکاتی است که مخاطب به آن توجه بسیاری دارد و اگر برقرار نشود متن خروجی از تعادل خارج شده و معنای مورد نظر شاعر را به درستی منتقل نخواهد کرد و فاقد کیفیت خواهد بود. این مسئله در ترجمه اشعار بسیار چالش برانگیزتر است.
2. داشتن دقت و حساسیت در ترجمه
اشعار ادبی با دقت و حساسیت بالایی در جزئیات نوشته می‌شوند، چون نویسنده یا شاعر، کلماتی را انتخاب می‌کنند که از هر نظر با ساختار جمله همخوانی دارد و این دقت و حساسیت بالاست که سبب زیبایی در یک نوشته ادبی می‌شود. در نوشتن یک شعر، همانگونه که کلمات و عبارات نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند، ریتم، وزن و موسیقی نقش مهم‌تری را دارد و انجام این کار برای نوشتن شعر، در خود زبان اصلی چالش برانگیز و مشکل‌آفرین است، چه برسد به این که به زبان دیگر شعر را خلق کنیم.
3. انتخاب درست کلمات
زمانی که نویسنده اصلی اثر ادبی، کلمه‌ای را انتخاب می‌کند، قطعا دلیل مشخصی برای این انتخاب دارد، او می‌داند کلمات انتخابی او، به یک شاهکار و اثر ادبی منجر خواهد شد و در ترجمه این نوع اثر ادبی، باید با انتخاب کلمات دقیق انجام بپذیرد. پس مترجم باید توجه داشته باشد که کلمه‌ی درستی را در زبان مقصد انتخاب کرده باشد که به درستی مفهوم متن اصلی را منتقل کند. مترجم باید بیش از پیش به فرهنگ و زبان مبدأ توجه کند.
4. ترجمه رمان
در بیشتر مواقع، رمان‌ها به روایت تجربیات فردی از شخصیت‌ها، شخصیت‌های پیچیده و دنیایی که در آن زندگی می کنند اختصاص داده شده است. در رمان‌ها، بیش از آن چه در اشکال قبلی ادبیات وجود دارد خلق می گردد. رمان‌ها فقط داستان نیستند بلکه شخصی‌تر هستند، به همین دلیل تجربه خواندن آن ها نیز بیشتر است. یکی دیگر از این چالش‌ها، ترجمه رمان است که به اندازه ترجمه شعر حساس است، علاوه بر طول متن در ترجمه رمان، حفظ محتوای متن اصلی، نسبت به ترجمه تحت‌اللفظی متن در الویت است، چون انتقال معنا در رمان از زبان مبدأ به زبان مقصد، به صورت کلمه به کلمه انجام نمی‌پذیرد.
مهارت‌های لازم در ترجمه ادبی
ترجمه متون ادبی، هنر منحصر به فردی است که نیاز به دانش تفسیر و ترجمه قوی دارد. مترجمی که قصد دارد در این زمینه کار کند باید کتاب های شعر، رمان و کتاب های دراماتیک بسیار مطالعه کرده باشد و از مشاهده فیلم ها و کارتون های انگلیسی نیز غافل نباشد.
مترجمی که در زمینه ترجمه کتاب های ادبی کار می کند باید از فرهنگ کشور مربوطه کاملا مطلع باشد. این کار هم مستلزم تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی است و هم مستلزم تجربه و کار فراوان در این عرصه. مقالات روانشناسی، فلسفه و فیزیک، مقالات هنری و ادبی و مقالات مربوط به موسیقی، هر کدام شیوه ترجمه متفاوتی دارند.
بدون دانش در زمینه ادبیات و ترجمه متون ادبی، مترجم نمی تواند از باطن و روح واژگان به کار رفته در اشعار و متون کتاب ها آگاهی داشته باشد و صرفا ترجمه تحت اللفظی ارائه می دهد که کاملا فاقد کیفیت است. بنابراین ترجمه ادبی با توجه به تفاوتی که با دیگر ترجمه‌ها دارد، مستلزم مهارت‌های خلاقانه هم می‌باشد. این مهارت‌ها عبارتند از:
الف) برای ترجمه تخصصی یک متن، ترجمه بصورت تحت‌اللفظی از زبان مبدأ به زبان مقصد انتقال می‌یابد، اما در ترجمه ادبی، ترجمه اشعار و داستان، نوشتن ناب و خلاقانه به اندازه خود زبان اهمیت فراوانی دارد. انعطاف‌پذیری و قدرت تغییر برای انجام ترجمه ادبی نقش بسیار مهمی دارد.
ب) رعایت انسجام و پیوستگی در ترجمه نقش بسیار مهمی دارد و انتقال این پیوستگی خصوصا در رمان‌های طولانی بسیار حائز اهمیت است.
ج) ترجمه خلاقانه ، نیاز به قابلیت های زیادی دارد که شما تنها می توانید با مطالعه فراوان به این قابلیت ها دست یابید. شما می بایست عاشق مطالعه باشید و در زمینه ها و ژانرهای متفاوت مطالعه کنید تا از ادبیات و فرهنگ کشورها به حد کافی اطلاع کسب کنید.
مهارت های نوشتاری خود را تقویت کنید و سعی کنید به حدی سلیس و روان بنویسید، گویا به زبان مادری خود صحبت می کنید. چنان با اصطلاحات زبان دوم خود آشنا باشید که به راحتی بدانید چگونه و در چه موقعیتی از آن ها استفاده نمایید. برای ترجمه یک کتاب شما می بایست کتاب را مجدد بنویسید و پس از آن ترجمه کنید. پس نیاز دارید که درمورد نوشتار صحیح اطلاعات کسب کنید. تنها راهکار برای تقویت مهارت نوشتاری خود این است که به صورت پیوسته و بی وقفه بنوسید.
تحصیلات آکادمیکی داشته باشید. شما به عنوان یک مترجم نیاز است که در این زمینه دوره ها ی تخصصی و آکادمیک را بگذرانید . حداقل یک مدرک در زمینه ادبیات و زبان شناسی می بایست داشته باشید تا بتوانید کار ترجمه متون ادبی را آغاز کنید. ترجمه متون و کتاب های ادبی نیازمند روحیه خلاقانه ای است که می بایست در خود پرورش دهید.
درباره نویسنده کتاب، تحقیق کنید. پیش از ترجمه کتاب نیاز است که با افکار و عقاید و سبک اندیشه نویسنده اصلی کتاب آشنا باشید. باید بدانید در چه زمان و چه موقعیتی این کتاب نوشته شده است . همه این موارد در کیفیت نوشتار شما تاثیر گذار خواهد بود.
ترجمه متون ادبی در شبکه مترجمین اشراق
ترجمه می‌تواند به علت پیچیدگی زبان دشوار باشد اما شبکه مترجمین اشراق با گردآوری مترجمین خبره در همه رشته‌ها این‌چنین دشواری ها را از بین برده است. دانش‌آموختگان عزیز با ثبت سفارش، متون خود جهت ترجمه به دستان توانمند و متخصص کادر ترجمه شبکه مترجمین اشراق بسپارند و متون ترجمه‌شده را به نهادهای علمی مربوطه ارائه داده و گام بلندی در توسعه علم و دانش خود بردارند.
جهت ثبت سفارش ترجمه متون ادبی خود می توانید از طریق لینک زیر اقدام نمایید و یا از طریق تماس و یا ایمیل و همچنین از طریق شبکه‌های مجازی (واتساپ، اینستاگرام، تلگرام) با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
