تفاوت ترجمه تخصصی متون عربی و انگلیسی
هر زبانی ویژگی‌های خاص خود را دارد، به طوری که خصوصیات دستوری، قواعد و تلفظ هر زبان متفاوت است. در این مطلب مشخصه‌های دو زبان عربی و انگلیسی و تفاوت در نحوه‌ی ترجمه این دو زبان بیان میشود.
ترجمه به معنای برگرداندن یک متن از زبان مبدأ به زبان مقصد به روان‌ترین شکل ممکن و با رعایت حداکثر امانت است، به صورتی که قواعد دستور زبانی زبان مقصد رعایت شده و مفهوم متن اولیه به طور کامل منتقل شود. هدف علم ترجمه، برقراری ارتباط بین همه‌ی ملت‌ها و جوامع است و متون عربی و فارسی از جمله زبان های پرکاربردی هستند که بیشتر ملت ها و افراد در سرتاسر جهان از آن استفاده می کنند و یا نیازمند ترجمه به این زبان ها هستند.
ترجمه تخصصی متون عربی
زبان عربی از قدیمی ترین زبان ها و جزو شش زبان مهم دنیا می باشد. کشورهای عرب‌زبان به مانند زنجیری به‌هم‌پیوسته، در قاره‌های آسیا، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا قرارگرفته‌اند. به همین دلیل این زبان یکی از زبانهای مهم منطقه خاورمیانه به‌حساب می‌آید و ترجمه متن‌های عربی برای گروه زیادی از افراد کاربرد دارد. زبان عربی یکی از پرگویش‌ترین زبانهای شناخته شده جهان است که حدود بیست و چهار کشور جهان به زبان عربی صحبت می‌کنند. به همین دلیل ترجمه عربی برای افرادی که با این کشورها مشغول داد و ستدهای اقتصادی هستند و یا افرادی که به دنبال حضور در فضاهای آکادمیک عرب زبان هستند بسیار پرکاربرد می‌باشد.
ترجمه تخصصی متون انگلیسی
زبان انگلیسی نیز، دمین زبان پرکاربرد دنیا به شمار می‌رود. اهمیت زبان انگلیسی امروزه بر کسی پوشیده نیست، چرا که، انگلیسی بعنوان زبانی پر تکلم و مهم‌ترین زبان ثانوی در جهان است. آمارها نشان می‌دهند که بیش از 330 میلیون نفر در دنیا به انگلیسی به عنوان زبان مادری صحبت می‌کنند و تعداد افرادی که زبان انگلیسی را به عنوان زبان دوم خود انتخاب کرده‌اند، به بیش از یک میلیارد نفر رسیده است. یعنی زبانی است که تعداد افراد بومی که به آن تکلم می‌کنند بسیار قابل توجه و حدود ۳۳۰ میلیون نفر اعلام شده است که البته این رقم فقط مربوط به کسانی است که زبان انگلیسی، زبان مادری‌شان است. ولی بدیهی است که زبان انگلیسی، رایج‌ترین و پرکاربردترین زبان دنیاست. بنابراین، کلید برقراری ارتباطات مؤثر در دنیای امروز، زبان انگلیسی و بالطبع ترجمه انگلیسی می‌باشد.
فرایند و اصول ترجمه عربی
زبان عربی یک زبان جامع و بسیار کاربردی به خصوص در بین کشورهای اسلامی به شمار می رود. از همین رو ترجمه عربی نیز دارای متدها و اسلوب های مختلفی می باشد که هر مترجم متخصص باید تمام این نکلت را رعایت کند. برای داشتن ترجمه عربی با کیفیت بالا، روان و سلیس، مترجم عربی علاوه بر داشتن سابقه کاری بالا در این حوزه و مهارت ترجمه، باید بتواند بسیاری از نکات و مواردی که به داشتن بهترین و با کیفیت ترین ترجمه کمک می کند را رعایت کند. این نکات عبارتند از:
آشنایی با موضوع مورد ترجمه
رعایت امانت وپرهیز از هرگونه دخل و تصرف
استفاده از واژگان مانوس در ترجمه
استفاده از فرهنگ لغت های مناسب
آشنایی با اصطلاحات و اسلوب های کاربردی زبان مبدأ و مقصد
متن خوانی و حفظ لغات مشکل و جدید
فرایند و اصول ترجمه انگلیسی
ترجمه انگلیسی متون تخصصی مهارت و تبحر بالایی را میطلبد. در ترجمه متون انگلیسی، مترجم متخصص باید بتواند معنای درست و معادل اصطلاحات انگلیسی را در ترجمه جایگزین کند. به همین علت است که ترجمه انگلیسی به خصوص در متون تخصصی کار ساده ای نیست و از عهده مترجم مبتدی خارج است. از آنجایی که زبان انگلیسی هر دو دارای افعال، اصطلاحات و ضرب المثل های فراوانی می باشند، مترجم متخصص انگلیسی باید یک سری مهارت ها و خصوصیاتی نیز داشته باشند تا بتوانند ترجمه خود را اثر بخش و با کیفیت سازند. برخی از مهم ترین خصوصیت ها عبارتند از:
تسلط به زبان مبدأ و مقصد
توانایی نویسندگی مترجم
داشتن حافظه فعال
توانایی جستجوی معنی کلمات اختصاصی
تفاوت ترجمه در دو زبان عربی و انگلیسی
بعضی زبان‌ها شباهت‌هایی باهم دارند، اما وقتی صحبت از شباهتها و تفاوتهای بین زبان انگلیسی و عربی می شود، تفاوت‌ها بسیار بیشتر از شباهت ها است. به دلیل تکامل زبان‌ها در طول زمان، حتی زبان‌هایی که از یک ریشه هستند ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشند، بنابراین جای تعجب نیست که انگلیسی و عربی که از دو خانواده‌ی مختلف زبانی هستند، شباهت‌های کمی داشته باشند. انگلیسی از خانواده بزرگ زبان هند و اروپایی و عربی از گروه زبان های سامی است. با توجه به افزایش ارتباطات سیاسی، تجاری، علمی و فرهنگی بین کشورها و جوامع مختلف لزوم تسلط به زبان رسمی هر کشور کاملا احساس میشود و زبان عربی و انگلیسی به عنوان دو زبان پرتکلم در دنیا در اولویت هستند. فرق بین این دو زبان باعث ایجاد تفاوت در نحوه ترجمه آنها نیز میشود. در ادامه مطلب به شرح تفاوت های اساسی این دو زبان می پردازیم:
دستور زبان
ساختار جمله تناسب زیادی با قواعد گرامری دارد. درک گرامر متن در قواعد ترجمه، اولین و مهم ترین نکته برای ترجمه بهتر است. شما هر چقدر که دایره واژگان قوی داشته باشید تا زمانی که ساختار جمله را درک نکرده اید، عملاً مفهوم آن را هم درک نخواهید کرد.
زبان عربی یکی از پیچیده‌ترین زبانهای نوشتاری با قواعد صرف و نحوی متعدد است، ولی گرامر انگلیسی قواعد ترجمه ثابت و یگانه‌ای دارد و یادگیری آن راحت‌تر از بقیه زبان‌ها است. مترجم می‌بایست علاوه بر شناخت متن، دانش زیادی در این موارد نیز داشته باشد. زبان عربی در ساختار جمله، کلمات، افعال و ضمایر، بین زن و مرد تفاوت قائل می شود و این حتی در مورد ضمیر "شما" و "آنها" نیز صدق می‌کند، در حالی که در زبان انگلیسی فقط در ضمیرهای مفرد این تفاوت وجود دارد. نحوه تلفیق افعال نیز در زبان عربی متفاوت است، همه‌ی افعال از ریشهی فعل و با توجه به جنس و تعداد ساخته می‌شوند. توجه اصولی به قوانین صرف و نحوی در هنگام ترجمه از جمله ضروریاتی است که بسیاری از مترجمان آن را نادیده گرفته و از تاثیر این قواعد در ترجمه آگاهی کافی ندارند. عدم رعایت این نکات علاوه بر نبود روشی صحیح برای ترجمه متون و تخصص ناکافی در قواعد صرف و نحو موجب عدم موفقیت در ترجمه‌ها خواهد شد. شناخت زمان فعل‌ها، اصطلاحات و حروف تأثیرگذار و توجه به جزئیات (معنی اسم‌های مفرد، مثنی و جمع بودن آنها)، ضمایر و ... از ضروریات ترجمه است. گرچه ساختار دستور زبان عربی پیچیده است، اما منظم است و استثناهای زیادی در آن وجود ندارد. در مورد زبان انگلیسی، شناسایی ضمیرها و حروف ربط و قواعد ارتباط بین جملات از شاخص‌ترین موارد در گرامر می باشد که آشنایی با آن ها کمک به ترجمه بهتر است. اگر بتوانیم ربط میان جملات را با توجه به گرامر آن درک کنیم، در درک ساختار و معنی صحیح جمله به مشکل برنخواهیم خورد. با اطمینان می‌توان گفت تأثیر درک گرامر بر ترجمه صحیح بسیار بیشتر از دایره لغات است.
ساختار جملات انگلیسی و عربی نیز متفاوتند. به طور کلی دو نوع جمله وجود دارد اسمی و فعلی. یکی از تفاوتهای اصلی بین دستور زبان عربی و انگلیسی این است که انگلیسی فقط جملات فعلی دارد، در حالی که عربی هم جملات اسمی دارد و هم فعلی. جمله‌ی اسمی نیاز به فعل ندارد و از دو اسم تشکیل میشود. جملات انگلیسی با اسم شروع می‌شوند و به دنبال آن فعل اصلی و مفعول یا مکمل می‌آید.
همچنین ترتیب قرارگیری اسم و صفت در انگلیسی و عربی متفاوت است و در ترجمه باید به قوانین یا دستور زبان و ترتیب در هر زبان نیز توجه کرد.
تلفظ کلمات
توجه به تلفظ کلمات، به خصوص در هنگام ترجمه عربی اهمیت زیادی دارد. در زبان عربی کلماتی مشابه با حروف متفاوت وجود دارند که درصورت تلفظ ناصحیح، معنای جمله مربوطه را به طور کلی تغییر می‌دهند. بنابراین توجه به این امر در ترجمه مهم است.
هر کلمه ای در زبان انگلیسی، از چند بخش تشکیل می شود. کلمات ممکن است یک بخشی، دو بخشی، سه بخشی یا بیشتر باشند.
کلمات یک بخشی قطعا استرس یا تکیه ندارند چون یک بخش بیشتر نیستند.
تکیه ی اکثر کلمات دو بخشی روی سیلاب اول می باشد اما تعدادی نیز روی سیلاب دوم هستند.
کلماتی که بیشتر از سه بخش دارند می توانند تکیه ثانویه نیز داشته باشند.
در زبان عربی استرس هجی کردن بر روی کلمات به صورت منظم است. بنابراین زبان عربی و انگلیسی در این مورد نیز با هم تفاوت هایی دارند. علاوه براین، ریزش (یا بلعیدن) صداها در انگلیسی محاوره نیز بسیار رایج است و ممکن است مترجمان در مقابل آن با مشکل مواجه شوند. به عنوان مثال به این جملات دقت کنید:
?What did you do و یا ?Do you know her این جملات در زبان گفتاری بسیار خلاصه می شوند مثلا: ?Whatcha , و یا ?Jew know her.
تفاوت فرهنگی
ترجمه ناگزیر تحت تأثیر فرهنگ است و این تاثیر دو جنبه دارد: تاثیر فرهنگ بر مترجم و تاثیر فرهنگ بر فعالیت ها و نحوه ترجمه.
تاثیر فرهنگ بر مترجم
در روند ترجمه، مترجم نقش کلیدی است. دانش، تجربه و محیط زندگی وی نقش بسزایی در روند ترجمه دارد و مترجم ناخودآگاه تحت تاثیر بسیاری از عوامل فرهنگی قرار دارد.
تاثیر فرهنگ بر روند ترجمه
در بسیاری از کشورها، به دلیل تفاوتهای فرهنگی، دینی، مذهبی و ایدئولوژی که وجود دارد، طبیعتا بر روی روند ترجمه تاثیر می‌گذارد. این عمل که سانسور نامیده میشود، در تمامی حوزه‌ها از منابع علمی گرفته تا ترجمه فیلم و ... اعمال میشود و زمانی اتفاق می‌افتد که مترجم متوجه تفاوت در ایدئولوژی‌های زبان مبدأ و مقصد میشود.
در هر زبانی مفاهيمی وجود دارد که به علت دارا بودن بار فرهنگی، ترجمه را با مشکلاتی مواجه می‌کند، از اين رو نظريه پردازان و محققان ترجمه، شيوه های متعددی را برای ترجمه اين مفاهيم فرهنگي معرفی کرده اند که به 5 مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
به کارگيری واژگان قرضی (Borrowing)
ترجمه تحت اللفظی (Literal Translation)
دگرنويسی يا بيان دوباره اطلاعات معنايی (Paraphrasing)
جايگزينی فرهنگی (Cultural Substitute)
معادل فرهنگی (Cultural Equivalence)
در نتیجه با وجود تفاوت های فرهنگی بسیار زیاد کشورهای انگلیسی زبان و عربی زبان، تفاوت در ترجمه این دو زبان کاملا محسوس خواهد بود.
اعراب گذاری
استفاده از حرکات مختلف روی کلمات مشابه که باعث ایجاد معانی متفاوت میشود، از جمله پیچیدگی‌های زبان عربی است که باید دقت زیادی پیرامون آن در هنگام نوشتار عربی یا هنگام ترجمه انجام شود تا معنی کلمه به اشتباه ترجمه نشود. در حالی که این مسئله در زبان انگلیسی وجود ندارد. پس این موضوع نیز یکی از تفاوت های زبان انگلیسی و عربی می باشد.
ترجمه متون انگلیسی و عربی در شبکه مترجمین اشراق
با توجه به مطالب گفته شده، در ترجمه‌ی زبان عربی و انگلیسی تفاوت‌هایی وجود دارد و ارائه ترجمه حرفه‌ای و کاربردی، علاوه بر آشنایی با حوزه تخصصی، مستلزم شناخت هرچه دقیق‌تر زبانهای مبدأ و مقصد می‌باشد. پیچیدگی‌های زبان عربی و انگلیسی نیز نیازمند تخصص بسیار زیاد در این زمینه بوده تا بهترین و عملی‌ترین ترجمه را در این دو زبان داشته باشیم.
برای انجام ترجمه‌ی متون خود به هر زبانی مانند انگلیسی، عربی و … میتوانید با خیالی آسوده از شبکه مترجمین اشراق کمک بخواهید. این شبکه از مترجمان حرفه‌ای و باتجربه‌ای تشکیل شده است و به این ترتیب نیازی به نگران بودن در مورد کیفیت ترجمه متن موردنظرتان نیست.
