به واسطه اهمیت پزشکی که ارتباط مستقیمی با سلامت جامعه دارد، ترجمه متون پزشکی دارای اهمیت دو چندان و بعنوان یکی از حساسترین رشتههای ترجمه محسوب می شود که اجرای درست و حرفهای آن بر سلامت و شکوفایی یک جامعه میتواند نقش و سهم عمدهای را ایفا نماید. با ترجمه اسناد پزشکی در وقت صرفهجویی میگردد و مراحل درمان بیمار سریعتر پیش میرود.
نیاز انسان به برقراری ارتباط با گروه های دیگر از هم نوعان خود باعث شده است ترجمه در حوزه های مختلف ایفای نقش کند. بسیاری از ما ممکن است به مناطق مختلفی سفر کرده باشیم و یا از محصولاتی استفاده کرده باشیم که به زبان مادری مان نیستند. در این زمان ترجمه به کمک ما آمده است. پزشکی بعنوان یکی از مهمترین رشته های دنیا و جهان، ارتباط مستقیمی با سلامت جامعه دارد. بنابراین ترجمه متون پزشکی دارای اهمیت دو چندان است.
ترجمه تخصصی متون پزشکی بعنوان یکی از حساسترین رشتههای ترجمه محسوب می شود که اجرای درست و حرفهای آن بر سلامت و شکوفایی یک جامعه میتواند نقش و سهم عمدهای را ایفا نماید. بنابراین این ترجمه ها بر عهده افرادی است که در این زمینه تجربه دارند و فعالیت می کنند. ترجمه تخصصی متون پزشکی دارای کاربردها و زمینههای فراوانی است که از جمله آنها میتوان به ترجمه تخصصی مقالات پزشکی، ترجمه اسناد پزشکی، ترجمه بروشور دارو و ترجمه محتوای وب سایت شرکتهای دارویی اشاره کرد. ممکن است در برخی از موضوعات با ترجمه های اشتباهی برخورد کنیم که می توانیم به راحتی از آن ها چشم پوشی کنیم اما وقتی صحبت از دارو و مراقبت های بهداشتی می شود، این ترجمه های اشتباه ممکن است قابل جبران نباشد. خطا در این نوع ترجمه می تواند منجر به وقایع فاجعه باری شود که بر زندگی و سلامت افراد تأثیر بگذارد.
ترجمه تخصصی متون پزشکی کاربردهای فراوانی در زمینههای مختلف دارد. رشته پزشکی به علت تنوع رشته ها و گرایش های موجود، زیر شاخه های فراوانی که دارد که از مهم ترین آنها می توان به ترجمه تخصصی چشم پزشکی، پزشکی پوست، پزشکی گوارش، پرستاری، روان پزشکی، فیزیو تراپی، ارتوپدی، رادیولوژی، میکروبیولوژی، پزشکی قلب، داروسازی، زنان و زایمان، جراحی عمومی، دامپزشکی و … اشاره کرد. وجود تخصص های مختلف در علم طب سبب شده است که ترجمه متون این رشته تنها توسط افرادی صورت گیرد که در همان رشته تخصص دارند.
ترجمه متون پزشکی چنان گسترده است که تنها محدود به قشر پزشکی و محققین نمیشود و میتواند مجموعه بزرگی از اقشار جامعه را در بر بگیرد. به دلیل کاربرد فراگیر و گسترده پزشکی در جهان، همه افراد در طول حیات خود به یکی از انواع آن نیاز پیدا میکنند، بنابراین میتوان این گونه عنوان کرد که کاربردها و دلایل استفاده از ترجمه تخصصی متون پزشکی بسیار فراتر از ذهنیت اولیه ما است. در این بخش از گفتار به کاربردهای بسیار مهم ترجمه تخصصی اسناد و نسخه های پزشکی خواهیم پرداخت.
ترجمه مقاله یکی از حساسترین و مهمترین موارد کاربردی است که در حوزه ترجمه تخصصی متون پزشکی انجام میشود. دانشجویان و پزشکان برای بهره مندی از تجربیات یکدیگر به ترجمه آثار و مقالات دیگر پزشکان روی میآوردند اما این کار راحت نیست؛ چراکه پزشکان باید به هر دو زبان ترجمه مقالات تخصصی از انگلیسی به فارسی پزشکی یا بلعکس تسلط کافی داشته باشند.
علم پزشکی همانند سایر علوم تخصصی هرساله سمینارها و ویژهبرنامههای تخصصی زیادی را در کشورهای مختلف برگزار میکند. همچنین پزشکان و متخصصان زیادی برای سخنرانی در مورد پژوهشهای علمی خود به ایران دعوت میشوند تا پزشکان و متخصصان ایرانی از سخنرانی آنان استفاده کنند.
بدون شک وجود یک مترجم حرفهای برای ترجمه محتوای سمینار به صورت حضوری و شفاهی برای حضار شرکتکننده، امری واجب بهحساب میآید. به همین منظور موسساتی با ایجاد خدمات ترجمه همزمان و اعزام مترجم همزمان در محل، این امکان را برای برگزارکنندگان ایجاد کرده تا برای ترجمه همزمان در سمینارها و جلسات بینالمللی بتوانند از حضور مترجمهای حرفهای و باتجربه کمک بگیرند.
ترجمه متن های موجود در وبگاههای انگلیسی و پستهای تخصصی پزشکان و متخصصان در شبکههای اجتماعی از محتواهای کوتاه اما بسیار کاربردی تشکیلشده است. همچنین اخبار و اطلاعات موجود در حوزه ترجمه پزشکی که روزانه در سراسر دنیا دستبهدست میشوند، نیازمند ترجمه و بازنشر در شبکههای اجتماعی فارسیزبان هستند. برای مثال ارسال اخباری در خصوص آنفولانزا و یا کشف دارویی تازه برای درمان سرطان یا تومور مغزی ازجمله اطلاعات مفید و لازمی است که دانستن آن برای فارسیزبانان ضروری و مهم است.
یکی دیگر از کاربردهای ترجمه متون پزشکی، در خصوص ترجمهه انواع گواهی پزشک، نسخه بیمار، گواهی استراحت و پرونده بیمار می باشد که امروزه به دلایل مراجعه بیماران به پزشکان مختلف با زبان های دیگر، این گونه ترجمه ها افزایش یافته است. همچنین بسیاری از افرادی که قصد سفر برای درمان به خارج از کشور را دارند باید مدارک پزشکی خود را ترجمه کنند.
به دلیل اینکه درمان بعضی از بیماریها در همه کشورها میسر نمیباشد، تعدادی از بیماران برای درمان و معالجه خود به خارج از کشور سفر میکنند. این بیماران قبل از رجوع به کشورهای دیگر، بایستی اسناد و پروندههای پزشکی خود را ترجمه نمایند. به واسطه وجود ترجمه اسناد پزشکی، میتوان از تکرار بسیاری از فرآیندها جلوگیری کرد. مثلا شاید پزشک تشخیص دهد که بیمار به انجام بعضی از آزمایشات نیاز دارد، اگر بیمار در داخل کشور این آزمایشات را انجام داده باشد با ترجمه اسناد پزشکی خود به راحتی میتواند آنها را به پزشک دیگر تحویل دهد.
با ترجمه اسناد پزشکی در وقت صرفه جویی میگردد و مراحل درمان بیمار سریعتر پیش میرود. همچنین احتمال دارد که پزشک به سابقه پزشکی و اطلاعات بیمار نیز احتیاج داشته باشد که در این مرحله نیز ترجمه اسناد پزشکی کمک کننده خواهد بود. در این مورد خاص، دقت اطلاعات ارائه شده به پزشک به کیفیت ترجمه پزشکی بستگی دارد. تفسیر نادرست از اصطلاحات بهکار رفته در اسناد پزشکی ممکن است منجر به تأخیرهای متنوعی در روند درمان بیماریها شود. با توجه به حساس بودن رشته پزشکی در بهره گیری از آخرین روش های درمانی، پزشکان و مترجمان متخصص در حوزه پزشکی باید بطور مستمر دانش خود را با تکنولوژی های جدید همسو کنند، چون نام داروها و بیماریها بصورت مختصر نوشته می شود و این نام هر روز تغییر می کند. پس باید اصطلاحات بروز پزشکی را هر روز جستجو کرد و با آنها آشنا شد. آگاهی نداشتن از دانش روز پزشکی ممکن است خسارت جبران ناپذیری را برای بیماران و همچنین این رشته به بار آورد. بنابراین نتیجه درمان تا حد زیادی به ترجمه تخصصی اسناد پزشکی وابسته میباشد.
ترجمه نسخه ها و گواهی های پزشکی به دلایل مختلفی برای هر فرد مهم می باشند. امروزه در سفر خارج جهت درمان بنابه دلایل بسیاری ترجمه مدارک پزشکی مورد نیاز می شود که مهمترین این دلایل عبارتند از:
به همراه داشتن یا تهیه دارویی خاص
مراجعه به پزشک در خارج از کشور
ارائه ترجمه نسخه پزشک برای توجیه غیبت
ترجمه رسمی نسخه پزشک برای دیافت هزینه از پزشک
در انواع متون پزشکی از کلمات سنگین و اصطلاحات تخصصی زیادی استفاده می شود که برای ترجمه تخصصی آنها، مشکلات و چالشهای فراوانی برای مترجم ایجاد میشود. مترجم تخصصی متون پزشکی تنها با ترجمه کلمه به کلمه متون تخصصی پزشکی نمیتواند کل مفهوم و معنی جمله را انتقال دهد، بلکه باید دارای ویژگیهای متعددی باشد که این ویژگیها با مطالعه و تجربهی فراوان بهدست میآید. مترجمی که اقدام به ترجمه تخصصی متون پزشکی میکند باید به هر دو زبان مسلط باشد. همچنین در متون و کتابهای رشته پزشکی بهدلیل یکپارچگی مطالب بایستی مترجم کل متن را نیز درک نماید تا بتواند ترجمه روان و شیوایی ارائه دهد. این ویژگی باعث میشود تا ترجمه یکدست و با کیفیت شده و کل مطلب دارای انسجام شود. بدیهی است که عدم درک مفهومی متن جهت ترجمه باعث خسته شدن خواننده از مطالعه متن میگردد. علاوه بر این ویژگیها، مترجم متخصص باید با نکات اساسی ترجمه متون پزشکی نیز آشنایی داشته باشد. لذا در این بخش از گفتار به معرفی این نکات پرداخته میشود.
داشتن توانایی و قدرت تشخیص اسم خاص و غیرخاص
آشنایی با کلمات مخفف و اختصاری
توانایی شناسایی کلمات مرکب موجود در متن
آگاهی در مورد کلمات حاوی پسوندها و پیشوندها
داشتن اطلاعاتی در مورد تکثر و تعدد معانی کلمات
لازم است بدانید که برای ترجمه مدارک پزشکی و نسخه های صادر شده توسط پزشکان باید روی سربرگ پزشک ترجمه را نوشته شده باشد و مهر پزشک به همراه شماره نظام پزشکی بر روی آن نوشته شده باشد؛ به این شکل می توان ترجمه رسمی نسخه پزشک با مهر مترجم رسمی را برای آن انجام داد. برای دریافت تأییدیه دادگستری و وزارت امور خارجه باید مهر پزشک توسط سازمان نظام پزشکی تأیید شود. لازم به ذکر است که مدارک پزشکی اگر برای گواهی سلامت باشد می توان آن را توسط یک متخصص داخلی به تأیید رساند اما در صورتی که برای تأیید بیماری باشد این کار باید یک پزشک تخصص انجام شود تا ترجمه رسمی نسخه پزشک انجام شود. امروزه در هر سفر خارج از کشور بنا به دلایل بسیاری ترجمه رسمی اسناد و مدارکی مورد نیاز می شود که شاید در لیست سفارت یا کنسولگری کشور مربوطه نباشد؛ مانند گواهی های پزشکی، ریزنمرات تحصیلی و بسیاری دیگر. البته در شرایطی بعضی از سفارت خانه ها آزمایشات پزشکی یا گواهی سلامت برای تائید ویزای شما می خواهند که در این صورت باید ترجمه رسمی این مدارک به سفارت کشور مورد نظر ارائه شود.