واحد ترجمه چیست؟

طبق تعریف وینه و داربلنه واحد ترجمه عبارت است از کوچکترین بخش عبارت که در آن وحدت میان اجزاء تشکیل دهنده چنان است که نمی توان هر جزء را جداگانه معنا کرد؛ یعنی در واقع ترجمه ی هر جزء به جزء دیگر بستگی دارد. واحد ترجمه کوچکترین واحد زبانی است از زبان مبدا که در زبان مقصد معادلی برای آن وجود داشته باشد.

مترجمان تازه‌کار که تصور درستی نسبت به ماهیت معنا و تعادل ندارند، معمولا کلمه را واحد ترجمه قرار می دهند؛ خواه کلمه از نظر معنایی مستقل ازسایر کلمات متن و خواه وابسته به آنها باشد. با انتخاب کلمه به عنوان واحد ترجمه، اصولا ترکیبات و ساخت‌هایِ نحویِ متن اصلی به ترجمه راه می‌یابد و انسجام معنایی میان کلمات که در متن اصلی وجود داشته از بین می رود. لغت‌نامه‌های دو زبانه این طرز تفکر را در مترجمان تازه‌کار ایجاد می‌کنند که کلمه واحد معنایی مستقلی است و لذا می‌توان آن‌ها را جداجدا ترجمه کرد. هر چند در لغت‌نامه‌های دوزبانه برای هر کلمه معادل‌هایی پیشنهاد می شود، اما در واقع در متن، کلمه با سایر کلمات ترکیب شده و با آن‌ها روابط نحوی و معنایی برقرار می‌کند و بدین ترتیب معنی آن به معنی سایر کلمات وابسته می‌شود.

در مواردی که مترجم بر خود لازم می داند که واحد ترجمه را بزرگتر و فراتر از یک کلمه انتخاب کند؛ عبارتند از:

• اصطلاحات و ضرب المثل ها ی موجود در زبان مبدا

• کلمات دارای میل ترکیبی یعنی کلماتی که در زبان مبدا با هم در یک جمله ظاهر می شوند.

• مواردی که بخشی یا تمام جمله در آن عینا قابل انتقال به زبان دیگر نیست و ترجمه ی لغت به لغت باعث می شود معنایی مغایر با مقصود نویسنده بدست آید.

برخی از نظریه پردازان بر این باورند که قضایا و وقایع را می توان در سطح بند نیز مطرح کرد، بنابر این بند بهترین واحد ترجمه محسوب می شود. بعضی از مترجمین بر این معتقد هستند که واحد های بزرگتر خود به خود از ترکیب واحد های کوچکتر به دست می آیند و هر چقدر که واحد ترجمه کوچکتر باشد تصویر دقیق تری را از متن اصلی به دست می دهد و مارا به واقعیت نزدیک تر می کند. در واقع، ترجمه ی مطلوب ترجمه ای است که در آن واحد ترجمه از آنچه که لازم است نه کوچکتر باشد و نه بزرگتر که این خود به تشخیص مترجم بستگی دارد.

می توان اذعان داشت که واحد ترجمه نمی تواند کمیتی ثابت باشد و در حین ترجمه همیشه در حال تغییر است. مترجم گاها مجبور میشود که جمله ای را در سطح کلمه و گاه هم مجبور می شود کلمه ای را در سطح جمله ترجمه کند. انتخاب واحد ترجمه حداقل به سه عامل وابسته است: نوع متن، مخاطب ترجمه و قابلیت ها و محدودیت های نحوی و معنایی زبان مقصد. به عنوان مثال، در ترجمه ی متون علمی واحد ترجمه کلمه است ولی در ترجمه ی شعر، داستان کوتاه، نمایشنامه ها و رمان ها، برای اینکه متن ترجمه شده روان تر باشد، مترجم مجبور است واحد ترجمه را بند یا جمله انتخاب کند. شایان ذکر است که از نظر مترجمان حرفه ای که در تکنیک دگرگویی یا پارافریز مهارت پیدا کرده اند، جمله به عنوان واحد ترجمه انتخاب می شود. در واقع از نظر آنها، اول باید کل جمله را خواند و بعدا بدون در نظر گرفتن معنای لغت به لغت آنها، مضمون جمله را درقالب زبان مقصد ریخت تا ترجمه روان و زودیاب شود.

خدمات شبکه ی مترجمین اشراق

در نهایت می توان گفت که شبکه ی مترجمین اشراق در نظر دارد با استفاده از علم و دانش مترجمین زبده ی خود متون ترجمه شده ی روان، با کیفیت و قابل اعتمادی را به مخاطبان عزیز ارائه دهد.